Precies een eeuw geleden, in 1925, verscheen de katoenspinnerij van Guenot & Duprez op het toneel in de Franse textielstad Tourcoing.

Al meer dan 100 jaar lang overspant een elegante betonnen brug de sporen dicht bij het station van Moeskroen.

Vlaamse arbeiders trokken tijdens het interbellum massaal naar Moeskroen om er aan de slag te gaan in een van de textielfabrieken. De stad moest dan ook alle zeilen bijzetten om de groeiende bevolking te kunnen behappen.

Ruïnes van in elkaar gezakte mijngebouwen en een hellend vlak dat stijl naar beneden duikt en in een duistere krocht eindigt, herinneren nog aan deze mislukte steenkoolmijn te midden van een bos.

Alberto Palacio, een Spaanse ingenieur en architect, schreef in 1893 geschiedenis toen zijn ontwerp van een zweefbrug in gebruik werd genomen.

Een meer dan honderd jaar oude havenkraan walste tot begin deze eeuw rond over de Antwerpse havenkaaien.

Op amper 25-jarige leeftijd stond Jules de Hemptinne aan de wieg van een katoenspinnerij en -weverij aan de Gentse Kolveniersgang.

Hoewel Vloethemveld vandaag een 350 hectare groot natuurgebied is op een steenworp van Brugge, was het ooit de thuishaven van een munitiedepot van het Belgische leger.

Tientallen steenkoolmijnen schoten in de negentiende eeuw als paddenstoelen uit de grond boven het Akense steenkoolbekken in Duitsland.

Pal tussen de rivieren Maas en Waal werd in de jaren vijftig een van de 138 Nederlandse luchtwachttorens gebouwd.

Langs de Nonnemeersstraat in Gent verbergt een bakstenen fabrieksmuur de vroegere magazijnen van de 'Etablissements Textiles Fernand Hanus', een vergeten textielmagnaat.

(Advertentie) In het centrum van Gent, op een boogscheut van de Vrijdagmarkt, huist het Industriemuseum in een monumentaal Manchestergebouw. 

Een licht gebogen muur was ooit bekleed met zo'n 4.500 keramiek tegels waarop een fresco was aangebracht die de lakennijverheid in Verviers uitbeeldde.

Trams, straatverlichting en havenkranen in Gent schakelden begin twintigste eeuw massaal over op elektrische stroom. Om de stijgende vraag te kunnen behappen, liet de stad steenkoolcentrales optrekken.

Antwerpen was samen met Luik de thuishaven van de Wereldtentoonstelling van 1930, een dubbeltentoonstelling die echter niet erkend werd door het Bureau International des Expositions.

Een grensoverschrijdende spoorlijn verbond vanaf 1874 het Belgische Péruwelz met de Franse gemeente Anzin. Doel was steenkool uit het Noord-Franse mijnbekken uit te voeren naar België.

De Wiedauwkaaibrug over het kanaal-Terneuzen is een draaibrug die reizigersverkeer mogelijk maakt over de spoorlijn tussen Gent en Eeklo en goederentransport richting Kluizendok.

In 1815, na de ondergang van Napoleon in Waterloo, zette de Nederlandse koning Willem I het licht op groen voor de aanleg van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. 

Alsof de verdedigingsbolwerken van de Atlantikwall in de duinen van Oostende nog niet volstonden, trok nazi-Duitsland nog een tweede verdedigingslinie op in het achterland.

Aan de rand van een onder water gelopen kleiput herinnert een roestende kleibaggeraar aan de mechanische ontginning van klei voor de baksteenindustrie.

Over een afstand van honderden meters strekken zich drie mysterieuze betonnen bouwwerken uit.

Al sinds 1854 is Antwerpen per spoor met Nederland verbonden. De treinen wurmden zich in de begindagen op straatniveau door de Antwerpse binnenstad. Niet ideaal. De stoomlocomotieven zorgden tijdens hun passage immers voor veel lawaai- en geurhinder.

Bloemisterij Ankersmit was in de twintigste eeuw een begrip in binnen- en buitenland. De uit Nederland afkomstige Diderik Ankersmit stond in 1903 aan de wieg van deze bloemenkwekerij.

In 1951 streek het Waterloopkundig Laboratorium De Voorst neer in de Nederlandse Noordoostpolder. Daar beschikten de wetenschappers over een constante aanvoer en afvoer van water om schaalmodellen voor waterbouwkundige werken uit te testen.

Langs het Ringspoor rond Antwerpen vind je relicten van het vroegere spoorwegemplacement Oost.

Een vervallen kalksteenovencomplex herinnert aan de laat-negentiende-eeuws exploitatie van kalksteen in de Welshe groeve Gilwern.

De uitvinding van het Bessemerprocedé in 1856 maakte grootschalige staalproductie mogelijk en luidde zo de start in van de tweede industriële revolutie.

In 1826 ging de spa in de grond voor de aanleg van het kanaal tussen Brussel en Charleroi. Het hoogteverschil van 100 meter werd overbrugd door 55 sluizen waarvan je nog enkele exemplaren terugvindt in het dorpje Arquennes.

Het onafgewerkte betonnen karkas van een spookhotel krijgt sinds begin 2025 zijn eerste bezoekers over de vloer na meer dan een halve eeuw leegstand en verval.

In de schaduw van het reusachtige mijncomplex van Monteponi werd eind negentiende eeuw een mechanische ertswasserij opgericht.

De bouw van de Boeing 707 luidde in de jaren vijftig een nieuw tijdperk in voor de luchtvaart en het toerisme.

De Westerschelde, de toegangspoort tot de haven van Antwerpen, werd tijdens de Tweede Wereldoorlog met man en macht verdedigd door de Duitse bezetter.

Ouvrage du Four-à-Chaux vormde in aanloop naar de Tweede Wereldoorlog een van de Gros ouvrages van de Franse Maginotlinie. Toch valt er bovengronds bijna niets van te bespeuren.

Tot diep in de 19e eeuw slingerde de rivier de Dender rakelings langs het centrum van Aalst, maar vandaag is daar niets meer van te merken.

Twee broers, Charles en Jules Collart, streken in 1881 een concessie op om aan de voet van de Katzenberg in het Groothertogdom Luxemburg ijzerertsen te ontginnen.

Langs de Schelde strekt zich nog een monumentaal overblijfsel uit van een negentiende-eeuws kalkovencomplex.

Een stalen watertoren markeert de locatie van de al lang verdwenen steenkoolmijn Carolus Magnus in de Akense mijnstreek.

In 1791 werden in het Verenigd Koninkrijk de ambitieuze plannen voor het Ellesmere Canal ontvouwd en begon de aanleg van onder meer het Pontcysyllte Aqueduct.

Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog startte het Belgische leger met de aanleg van een vijftig kilometer lange verdedigingslinie tussen Koningshooikt en Waver, kortweg de KW-linie.

Mobiele antitankversperringen, de zogenoemde Cointet-elementen, vormden de ruggengraat van de Belgische KW-linie die werd opgericht om een Duitse inval te verhinderen.

Precies een halve eeuw geleden, op 31 december 1974, ontgonnen de mijnwerkers van de Oranje-Nassau I in Heerlen de allerlaatste klomp Nederlandse steenkool.

Vier houten koeltorens koelden dagelijks duizenden kubieke meters water af in de cokesfabriek Hansa bij Dortmund.

In de nacht van 18 op 19 januari 1923 ving Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) de eerste proefseinen op van het Nederlandse zendstation Kootwijk, ruim 12.000 kilometer verderop. Een wonder der techniek. Of toch niet?

Op 15 december 1960 stapte koning Boudewijn in het huwelijksbootje met de Spaanse gravin Fabiola. Het koningspaar werd bedolven onder de geschenken.

In de schaduw van het middeleeuwse kasteel van Drunen opende in 1989 'Het Land van Ooit', een recreatiepark waarin ridders en graven de hoofdrol speelden.

Zowel in Seneffe als in Arquennes werd het wegverkeer via een draaibrug over het kanaal Brussel-Charleroi geleid.

Verviers, Belgische hoofdstad van de wolindustrie, telde niet alleen tientallen spinnerijen, weverijen, blekerijen en lakenfabrikanten, maar ook zogenoemde conditioneringsgebouwen, de eerste halte voor de balen wol die in de stad werden afgeleverd.

Begin twintigste eeuw rees tussen de spoorlijn en het kanaal Gent-Oostende 'La Brugeoise & Nivelles' uit de grond, een constructeur van spoorwegmaterieel.

De R8, de ring rond Kortrijk, ligt al decennialang op zijn voltooiing te wachten. Meer dan 50 jaar geleden, in 1973, leek er nochtans geen vuiltje aan de lucht toen werd begonnen met de aanleg van deze ringweg. 

In het Spaanse pretpark Monte Igueldo kan je een rit maken op de Scenic Railway, een bijna honderd jaar oude voorloper van de moderne rollercoaster.

In 1990 werd aan het sas van Balgerhoeke in Eeklo een Shermantank geparkeerd ter ere van de Canadezen die de gemeente op 15 september 1944 bevrijdde van de Duitse bezetter.

Over de Oude Rijn dicht bij de Nederlandse grens strekt zich al meer dan anderhalve eeuw lang een ijzeren spoorbrug uit.

Het Spaanse Rijk spreidde zich ooit uit over een groot deel van de wereld, maar de Spaans-Amerikaanse Oorlog van 1898 gaf het wereldrijk de doodsteek.

Behalve puinbrokken en twee half-ondergrondse bunkers te midden van de Gontroodse akkers en velden, herinnert niets meer aan een reusachtige zeppelinloods van het Duitse leger uit de Eerste Wereldoorlog.

Brugge ontwikkelde zich vanaf de elfde eeuw tot een economische grootmacht dankzij het Vlaamse laken en zijn internationale haven.

In 1967 werd de Gentse stedelijke elektrische centrale uitgebreid met een nagelnieuw gebouw dat onderdak gaf aan drie reusachtige dieselmotoren.

Meer dan 30 jaar na de invoering van het Akkoord van Schengen, dat vrij verkeer mogelijk maakte binnen de Europese Unie, voert Frankrijk weer grenscontroles in aan de Belgische grens.

Langs de vroegere spoorlijn 109 tussen Mons en Chimay rijden vandaag geen treinen meer, maar wel historische stoom-, diesel- en elektrische tramrijtuigen van de Belgische buurtspoorwegen.

Aan de voet van de Zwarteberg ligt een serie bunkers van de Franse Maginotlinie geschurkt zoals dit exemplaar uit 1938.

De fabrieksschoorsteen van textielfabrikant Félix Vanoutryve et Cie herinnert aan de gouden jaren van de textielindustrie in de Belgische grensstad Moeskroen.

Rond een onder water gelopen steengroeve vind je nog sporen terug van de ontginning van weleer, zoals kalkovens, een verroeste portaalkraan, bakstenen tunnels en een laadkade om blokken steen te transporteren.

De Brusselsesteenweg in Melle was ooit het walhalla voor de bloemen- en sierteelt. De steenweg werd geflankeerd door serres, bloemistenwoningen en tuinbouwbedrijven.

Om het autoverkeer in goede banen te leiden, werd in 1956 aan de West-Berlijnse Joachimsthaler Platz een verkeerstoren opgetrokken.

Op een steenworp van de staalfabriek van Cockerill in Seraing verscheen in 1961 de Tour Boma. Het bedrijf Boma was gespecialiseerd in de behandeling en recyclage van vuurvaste stenen voor de staalindustrie.

Bijna vijfduizend kilometer sporen, 45 grote bruggen, tunnels, draaischijven, weegbruggen, ontelbare haltes overal ten lande en riante stelplaatsen met watertorens, magazijnen en tramloodsen. Zo zag het wijdvertakte tramnet eruit dat de Nationale Maatschappij Van Buurtspoorwegen (afkorting NMVB) vanaf 1885 aanlegde. 

Al sinds de Romeinse tijd werd het Aiako Harria-massief in het Baskenland aangeboord om mineralen te ontginnen, waaronder ijzerertsen. Midden negentiende eeuw kwam de ontginning van ijzerertsen in een stroomversnelling.

Honderd jaar na de bouw van de Waggelwaterbrug, een spoorbrug over het kanaal Brugge-Oostende, werd in 2009 een nieuwe spoorbrug in gebruik genomen en rijden er geen treinen meer over de monumentale Waggelwaterbrug.

Al van in de middeleeuwen werd in de Sint-Pietersberg, een honderd meter hoge heuvel pal op de grens tussen België en Nederland, mergel ontgonnen. Het resultaat daarvan is een kilometers lang stelsel van ondergrondse gangen en tunnels.

Aan de rand van een bos in Noord-Frankrijk stoot je op deze bakstenen obelisk. Het monument werd meer dan twee eeuwen geleden opgetrokken.

De Spaanse ingenieur en uitvinder Leonardo Torres Quevedo stampte in 1907 de eerste kabelbaan ter wereld uit de grond die geschikt was voor personenvervoer.

Het treinstation van Tienen dateert van rond 1840 en is zo een van de laatste getuigen uit de beginjaren van de Belgische spoorwegen. Het gebouw werd in 2013 dan ook beschermd. Daar stopt het goede nieuws dan ook.

In 1959 rees een tachtig meter hoge hoogoven uit de grond in Sestao, een gemeente op een vijftal kilometer van de Spaanse havenstad Bilbao.

Twee stootblokken aan het einde van een strook meterspoor herinneren aan de plannen uit 1980 om op de oude spoorwegbedding tussen Nieuwpoort en Diksmuide een toeristische tramlijn aan te leggen.

Wie in de jaren 1950 de Boven-Merwede wilde oversteken, moest daarvoor een beroep doen op een veerdienst. Niet echt handig als er haast mee gemoeid was.

Een 180 jaar oude tunnel herinnert nog aan het kopstation Verviers-West op de spoorlijn tussen Luik en de grens met de Duitse stad Aken.

Met een bunker als fundament en bovenop een dijk bood Luchtwachttoren 5K3 een weids uitzicht over het Hollandsch Diep en de Mariapolder ernaast. 

(Advertentie) Deze zomer zwaaide de provinciale Erfgoedsite Ename de deuren open van een nieuwe, vaste tentoonstelling. Naast archeologische vondsten uit Ename zelf, krijg je ook het antwoord op de vraag wat erfgoed nu precies is.

Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog legde het Belgische leger een bunkerlinie aan in een wijde boog ten zuiden van Gent.

Oudejaarsavond 1874. Over een honderden meter lang spoorviaduct bij het Duitse Wesel dendert een eerste trein over wat de transnationale spoorlijn tussen Parijs en Hamburg zal worden.

In 1930, het jaar waarin België zijn honderdste verjaardag vierde, zette Antwerpen en Luik een wereldtentoonstelling op touw. Tientallen landen streken er neer en bouwden paviljoenen om zich van hun beste kant te laten zien. Ook Zweden.

Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog streek de wereldtentoonstelling neer in de Belgische stad Gent. Wat blijft daar vandaag nog van over?

Enkele meters gereconstrueerde tramsporen herinneren aan de eerste elektrische tramrit ter wereld in de Duitse hoofdstad Berlijn. Werner von Siemens stond aan de wieg van die wereldprimeur. 

Tijdens de Eerste Slag om Ieper, op 1 november 1914 om precies te zijn, slaagden Beierse troepen erin om het West-Vlaamse Wijtschate in te palmen. Het Croonaertbos kregen ze er zomaar bovenop. 

Om piloten op te leiden om met straaljagers te vliegen, bouwde de Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed in 1948 de T-33 Shooting Star, een trainingsvliegtuig dat ook door de Belgische luchtmacht werd ingezet.

Voor de aanleg van de ruim 46 kilometer lange spoorlijn tussen het Nederlandse Lage Zwaluwe en 's Hertogenbosch werden kosten noch moeite gespaard. Zo begon in de jaren 1880 de bouw van een riante spoorwegbrug boven het Bossche inundatieveld.

Slanke zuilen met Korintische kapitelen ondersteunen een overkapping in glas en ijzer boven de perrons van het station van Pepinster. 

Met een simpele druk op een knop bracht de Nederlandse koningin Juliana in het voorjaar van 1956 de grootste radiotelescoop ter wereld in beweging in het Nederlandse dorpje Dwingeloo.

Op de restanten van de pastorie van de Sint-Katharinakapel in Pervijze werd tijdens de Eerste Wereldoorlog een observatiepost opgetrokken door het Belgische leger. 

In de meest westelijke uithoek van het IJslandse schiereiland Snæfellsnes ligt aan de voet van de vulkaan Snæfellsjökull de betonnen skeletbouw van de verlaten boerderij Dagverðará.

Een metalen spoorbrug over het Centrumkanaal herinnert aan de doortocht van spoorlijn 107 tussen Écaussinnes en Haine-Saint-Pierre in de provincie Henegouwen.

Een schedel en gekruiste botten sieren het bemoste graf van Bruggeling Antonius Wemaer die hier in 1837 werd begraven.

De N36-gewestweg telt vanaf de afrit van de E17 in Deerlijk overal vier rijvakken, maar ter hoogte van de E3 Prijs-tunnel in Harelbeke wordt het verkeer op twee rijstroken geperst.

De oevers van de Vesder in Pepinster worden geflankeerd door een van de meest iconische gevels van een textielfabriek, namelijk die van Textile de Pepinster.

Een zware storm geselde op maandag 29 november 1897 ons land. Aan de kust deelde vooral Middelkerke in de klappen. Over een lengte van honderden meters spoelde de zeedijk weg. Daar bleef het niet bij.

Bunker 'Ermitage Sud' maakte deel uit van de Maginotlinie, een reeks versterkingen die het Franse leger langs haar grens optrok na de Duitse aanval tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Het rotskasteel van Lutzelhardt werd ergens in de dertiende eeuw voor een deel uitgehouwen uit de zandrotsen van de 400 meter hoge Adelsberg.

In 1941 trok de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen (NMVB) een brug op over de Gete voor het tramverkeer tussen Sint-Truiden en Tienen.

Een draaischijf, seinhuis, spoorstaven en mechanische seinen: het voormalige station van Sourbrodt langs de Vennbahn trakteert je op uniek historisch spoorwegerfgoed.

Op maandagavond 3 augustus 1914 luidde een explosie de start in van de Eerste Wereldoorlog in België. Toen bracht de Belgische genie namelijk het zuidelijke portaal van de tunnel van Laschet tot ontploffing.

De Vesder staat de laatste jaren vooral synoniem met de overstromingen in de zomer van 2021, maar de rivier bracht Verviers en omstreken ook rijkdom en industrie. Al sinds de middeleeuwen floreerde de lakenindustrie in het stadje.

(Advertentie) Drie historische scheepswerven langs de Schelde in Baasrode geven vandaag onderdak aan de Provinciale Erfgoedsite Scheepswerven Baasrode. De uitgestrekte industriële erfgoedlocatie vertelt het verhaal over de opkomst en ondergang van de scheepsbouwers langs de Schelde.

Aan de Brunnen- en Ackerstraße in Berlijn bouwde AEG vanaf 1894 een heuse stad binnen de stad: de gloednieuwe vestiging 'AEG-Humboldthain.'

In 1992 stuitte een landbouwer toevallig op de overblijfselen van een Britse dugout, een ondergrondse schuilplaats uit de Eerste Wereldoorlog.

Tweeassers, PCC-trams, paardenrijtuigen of streektrams: een heel weekend lang doorkruisten historische tramrijtuigen het centrum van Gent naar aanleiding van 150 jaar trams in de stad.

Deze afgeknotte, metalen schachtbok bracht mijnwerkers van de Franse steenkoolmijn van Meurchin tot vierhonderd meter onder de grond om steenkool los te houwen.

(Advertentie) Paardentrams vervoerden exact 150 jaar geleden, op 24 mei 1874, reizigers tussen het Zuidstation en de Dampoort. Het eerste tramnet van Gent was een feit.

Een twintig meter hoge havenkraan werpt zijn schaduw over de nieuwe Matadibrug aan het Handelsdok in Gent. Deze havenkraan werd in 1988 ontworpen door de Belgische firma Sobemai uit Maldegem.

Half verscholen onder een heuvel spreidt zich een van de grootst bewaarde Duitse bunkers uit de Eerste Wereldoorlog uit, namelijk een betonnen commandopost.

Hartungkolommen of 'Hartungsche Säule' mogen in de Duitse hoofdstad Berlijn dan wel een begrip zijn, in onze contreien roept hun benaming vooral vraagtekens op. Waarvoor staat de naam Hartung?

Het Albertkanaal werd in 1939 geopend voor de scheepvaart. De aanleg ervan bleef echter niet zonder gevolgen voor het spoorverkeer. Het tracé van spoorlijn 20 tussen Hasselt en Maastricht werd gewijzigd en stak in Gellik het Albertkanaal over via een Vierendeelbrug.

Hoogteverschillen, bossen of rivieren? Niets hield de aanleg van spoorlijn 47 tussen Sankt Vith en Troisvierges in Luxemburg eind negentiende eeuw tegen. Samen met spoorlijn 48 vormde dit traject de historische Vennbahn waarover ijzerertsen en steenkool werden getransporteerd.

In de buik van de Cannerberg zat tijdens de Koude Oorlog een ultrageheim commandocentrum van de NAVO verscholen.

Wandelaars die in 2020 een nieuw stukje natuurgebied in West-Vlaanderen verkenden, keken raar op toen ze tussen het groen het karkas van een Volkswagenbusje aantroffen. Het busje zou daar ooit zijn geparkeerd als jachthut.

Aan de oever van de IJzer in Nieuwpoort werd in 1938 een monumentaal gedenkteken opgericht ter ere van de Belgische koning Albert I. 

Rond 1821 stampte Jacob Joseph Huyttens-Kerremans de machinewerkplaats Phoenix uit de grond in de Brugsepoort in Gent. Samen met de werkplaatsen van John Cockerill in Seraing was Phoenix een van de eerste metaalconstructeurs in België.

De Franse gemeente Bachy telde in de twintigste eeuw meer dan veertig douaniers die een oogje in het zeil hielden in het treinstation en langs de invalswegen vanuit België.

De Eerste Wereldoorlog dreef soldaten uit alle hoeken van de wereld naar het slagveld in West-Vlaanderen. Ook meer dan honderdduizend Senegalese tirailleurs werden opgetrommeld.

Het Franse mijnbedrijf 'Compagnie des mines de Vicoigne-Noeux-Drocourt' haalde in 1886 alles uit de kast bij de modernisering van haar mijnzetel in Noeux-les-Mines. 

Fosse Mathilde is een van de oudst bewaarde mijngebouwen van het Noord-Franse mijnbekken. Het bakstenen complex werd opgetrokken in 1831. Tot 1862 werd er steenkool ontgonnen door de Compagnie des Mines d'Anzin.

Om de natie te verdedigen tegen buitenlandse aanvallen werden vanaf eind negentiende eeuw fortengordels gebouwd rond Antwerpen, Luik en Namen. De Stelling van Antwerpen bestond uit zestien grotere bolwerken in een wijde cirkel rond de stad, waaronder het Fort van Breendonk. 

De Vennbahn werd op het gedeelte tussen Sankt Vith en Troisvierges eind 1889 in gebruik genomen en stak ter hoogte van het Duitse dorpje Hemmeres de rivier de Our over via een bakstenen viaduct. 

Toen eind jaren veertig nieuwe wegen werden uitgestippeld in IJsland, zorgde dat voor een veel betere toegankelijkheid van Krýsuvík, niet alleen een regio vol geothermische bronnen, maar ook een gedroomd landbouwgebied waar al sinds eeuwen schapen werden gehoed.

Op 24 november 1897 was de gemeente Hamme in feeststemming. Op die dag zou de eerste steen worden gelegd voor een nieuwe brug over de Durme. Maar het werd een feestje in mineur.

Van de zes hoogovens die de staalfabriek van Uckange begin twintigste eeuw rijk was, blijft vandaag alleen nog de 71 meter hoge hoogoven 4 over.

Voor wie de frontlijn vanaf Mesen, over Wijtschate tot Ieper wilde overschouwen, moest tijdens de Eerste Wereldoorlog op de Kemmelberg zijn. Vanaf 1914 tot 1917 was de strategische heuveltop in handen van het Britse leger.

Een houtzagerij oprichten leek het verste van zijn gedachten. Toch was het net dat waar molenaar Alfons Beyens zich in 1902 aan waagde.

In het Vlaams-Brabantse Hondzocht bij Halle werd in 1984 een nieuwe, betonnen watertoren opgetrokken.

Precies op de grens tussen België en Luxemburg werd in 1889 de tunnel van Huldange in gebruik genomen, de laatste horde voor goederentreinen die over de Vennbahn reden.

Een stormachtige nacht liep op 13 maart 1948 dramatisch af voor de bemanning van een Britse vissersschuit. Hun schip sloeg te pletter voor de rotsige kust van Dritvik in het westen van IJsland.

Bijna dertig jaar na de bouw van deze nutteloze brug, werd de geplande gewestweg eronder nog altijd niet aangelegd. In plaats van voorbijrazende auto's, krijgt de natuur er voorlopig vrij spel.

(Advertentie) Schoenen? Borstels? Daarvoor moet je in Izegem zijn. In het art-decogebouw van schoenfabrikant Chaussures Eperon d'Or zit vandaag de industriële erfgoedsite met de gelijknamige naam verscholen.

De Zeeschelde tussen Antwerpen en het binnenland was tot eind twintigste eeuw een aaneenrijging van scheepswerven. Denk maar aan de Cockerill Yards in Hoboken, de scheepsbouwers in Baasrode of de Boelwerf in Temse.

Een van de meest uitzonderlijke mijncomplexen in de Franse Elzas waar kalium of kali werd bovengehaald, is de Carreau Rodolphe.

Eind negentiende eeuw beschikte België over een van de meest uitgebreide spoornetten ter wereld. Toch bleven veel landelijke regio's op hun honger zitten. Elk boerengat op het spoornet aansluiten kostte gewoonweg te veel geld.

Het uitgestrekte bos van Baudour werd vanaf 1876 doorkruist door de enkelsporige lijn 90A tussen Jurbise en Saint-Ghislain.

Tot in 2014 kon je in de Franse vestingsstad Bitche nog treinen zien passeren. Vanaf dan werd het treinverkeer op het baanvak tussen Niederbronn via Bitche naar Sarreguemines echter opgeheven.

Eind 1966 pufte de laatste stoomtrein in officiële dienst over de Belgische sporen. Station Denderleeuw was het eindstation. Niet toevallig vind je daar nog een laatste verwijzing naar het tijdperk van de stoomtreinen.

Het massief van Hartmannswillerkopf in de Franse Vogezen kijkt uit over de Elzas en werd vanaf december 1914 de inzet van zware gevechten tussen het Franse en Duitse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Al sinds 1870 kunnen treinen en voetgangers ter hoogte van Temse de Schelde oversteken langs een 343 meter lange brug.

Toen de buurtspoorweg tussen Gent en Zaffelare in 1888 werd geopend, richtte de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen (NMVB) aan het einde van de Toekomststraat een stelplaats in. 

Een bakstenen viaduct met drie bogen strekt zich in Maurage uit boven de rivier de Haine.

De uitbarsting van de IJslandse vulkaan Bárðarbunga bleef in november 1996 aanvankelijk onopgemerkt omdat die zich onder een van de grootste gletsjers van Europa afspeelde. 

In Pontypridd, in het hart van het Welshe steenkoolbekken, bevindt zich Hetty Shaft, een van de drie mijnzetels die de Great Western Colliery Company oprichtte. 

Dankzij zijn ligging aan het Zeekanaal Brussel-Schelde, ontpopte Vilvoorde zich tijdens het interbellum tot één van de belangrijkste houtimporteurs van het land.

In het Oost-Vlaamse dorpje Bazel hangt een tweehonderd jaar oude hangbrug die ingenieur Jean-Baptiste Vifquain ontwierp in opdracht van Philippe Vilain XIIII, een kamerheer van de Nederlandse koning Willem I.

Dicht bij het drielandenpunt tussen Duitsland, Nederland en België vind je overblijfselen terug van de treinhalte Botzelaer, vernoemd naar een onooglijk gehucht dat deel uitmaakt van Plombières. 

Toen de steenkoolmijn van Quesnoy in 1972 zijn deuren sloot, was het de laatste nog actieve mijn in de regio Centre.

Langs de E42-snelweg strekt zich een bijna 5 kilometer lange betonnen constructie uit.

De overwoekerde ruïnes en ingestorte daken van de Franse mijn Arthur de Buyer doen op geen enkel moment vermoeden dat hier in 1900 een Frans record werd verbroken.

Het brutalistische zwembadcomplex in Oostende verdwijnt op dit moment tegen de vlakte ondanks bezwaren van Erfgoedvereniging Dement en architectuurvereniging Archipel. Zij pleitten voor het behoud van modernistisch erfgoed.

De enkelsporige lijn tussen Waregem en Anzegem werd eind 1868 geopend voor het verkeer, maar was geen lang leven beschoren. Al in 1934 werd het reizigersverkeer op spoorlijn 66A deels stopgezet, in 1950 volgde ook de sluiting van het tracé tussen Waregem en Ingelmunster.

Aan het grensstation Essen langs spoorlijn 12 tussen Antwerpen en het Nederlandse Roosendaal werd in 1902 een monumentale douane-overlaadloods opgetrokken.

Tweehonderd jaar geleden, in 1823, begon de Gentse stadsarchitect Louis Roelandt met de oprichting van een eerste gasfabriek aan de Waalse Krook, meer bepaald op de plaats waar vandaag de Gentse stadsbibliotheek prijkt.

Aan de rand van een uitgestrekt bos in Wallonië prijken twee verpieterde wachterspaviljoenen die begin negentiende eeuw werden gebouwd.

De top van de Linge, een 987 meter hoge bult in de Vogezen, was tijdens de Eerste Wereldoorlog het decor van een bloedige loopgravenoorlog die in luttele maanden aan 17.000 Franse en Duitse soldaten het leven kostte.

Steenkoolmijn Prosper was de langst actieve mijn van het Duitse Ruhrgebied. De mijngigant kreeg in de negentiende eeuw de naam van zijn directeur, hertog Prosper Ludwig von Arenberg.

Het Liedtspark in het Oost-Vlaamse Oudenaarde heeft niet alleen een hele reeks follies in petto, aan de rand van het park vind je ook nog eens een transformatorhuisje dat de contouren kreeg van een middeleeuwse kasteeltoren.

De Rupelstreek telt meer dan vijftig steenbakkerstunnels onder de Nielse-, Boomse- en Kapelstraat of onder spoorlijnen. Ze vormen de best verstopte herinnering aan de baksteenindustrie van weleer.

Het Kempens mijnbekken in de Belgische provincie Limburg telde geen zes, maar zeven steenkoolmijnen. De mijn van Zwartberg is echter als enige volledig van de kaart verdwenen.

Meer dan een halve eeuw lang produceerden de vier ovens van deze kalkfabriek 180 ton kalk per dag, maar vandaag staat het complex moederziel alleen in een bos nabij het Duitse Aachen. 

De treinen die vanaf 1861 over spoorlijn 58 van Gent naar Brugge tuften, brachten de industriële revolutie tot in het Meetjesland, meer bepaald naar Eeklo, Sleidinge en Waarschoot. 

De monumentale kolenwasserij van Beringen is het uithangbord van de steenkoolmijn van Beringen. Toch werden de vier vleugels van het complex jarenlang met sloop bedreigd. In 2023 kreeg het project be-NATURE echter groen licht.

In 1904 werden kaliumafzettingen ontdekt in de Franse Elzas. Kalium, ofwel kali, is samen met stikstof en fosfor een van de belangrijkste voedingsmiddelen voor planten. Vandaar dat kali massaal werd bovengehaald om kunstmest mee te maken.

Aan de vooravond van de reconversie van de ruïnes van de steenkoolmijn van Hasard in Cheratte bij Luik werd de imposante betonnen schachtbok geveld. 

(Advertentie) Stap op een eTuktuk en volg ofwel de landbouwers- of de landschapsroute, twee uitgestippelde routes die je langs velden, serres, de Beddermolen of de Witput voeren.

(Advertentie) Een spoorfietstocht over de militaire spoorlijn vlak bij het fort van Kapellen voert je langs verschillende militaire bouwwerken tot bij Kamp Noord in Brasschaat, een militair bolwerk dat omgeven is door het klein Schietveld, militaire loodsen en een vliegveld.

Tête des Faux is een 1208 meter hoge berg in de Franse Vogezen en zijn forse gestalte verklaart meteen ook de strategische rol die hij speelde tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Een oude spoorwegberm langs de Schelde geeft sinds begin deze eeuw zijn geheimen prijs. Het werd toen niet alleen omgetoverd in een mininatuurgebied, je vindt er ook verwijzingen naar het spoorwegverleden.

De kolenwasserijen en -zeverijen van de steenkoolmijn van Reden hebben deels plaats gemaakt voor waterbekkens die de waterhuishouding van het mijngebied regelen.

Een Duitse deportatiewagon op het executieoord Oostakker-Rieme werd door studenten van de Zottegemse provinciale campus Richtpunt onder handen genomen.

Tussen de Samber en het kanaal Brussel-Charleroi stampte de industrieel en politicus Ferdinand Puissant in 1832 de Forges de la Providence uit de grond, een ijzerfabriek waarvoor hij de mosterd haalde bij de Engelsman Thomas Bonehill.

Onder een van de vele invalswegen richting centrum van Brussel werd eind negentiende eeuw een viaduct aangelegd voor een weg die vandaag uit alle stratenatlassen is verwijderd.

De Broeders van Liefde stampten rond 1830 een nieuw gesticht en schoolcomplex uit de grond in Zwijnaarde, meer bepaald met Medisch Pedagogisch Instituut Sint-Jozef.

Langs de Leie in Wervik prijkte tot in het najaar van 2024 een opvallend brutalistisch zwembad waarmee ingenieur en architect Lucien Cnockaert zijn thuisstad een smoel gaf.

Bakstenen elektriciteitshuisjes schoten in de loop van de twintigste eeuw als paddenstoelen uit de grond om elke uithoek van het land van stroom te voorzien.

De Franse Vogezen krioelt van de verlaten skipistes, een gevolg van het gebrek aan sneeuw. Vijftien skigebieden zijn de voorbije jaren gesloten, toch hebben ze sporen achtergelaten.

Het stationsgebouw van Kortrijk moet plaats maken voor een nieuw complex, tenminste als het van de NMBS afhangt. 

Wie op weg is naar de top van de Colline Notre-Dame du Haut in het Franse Ronchamp om de kapel van le Corbusier te bezoeken, komt aan de voet van de berg nog een ander betonnen kleinood tegen, namelijk de schachtbok van steenkoolmijn Puits Sainte-Marie.

Op maandag 1 januari 1872 werd het kanaal tussen de Leie en Roeselare opengesteld voor het scheepvaartverkeer. Plannen om het kanaal verder door te trekken tot in Oostende of Nieuwpoort, bleven echter dode letter.

De Schelde, de natuurlijke grens tussen het graafschap Vlaanderen dat deel uitmaakte van het Franse koninkrijk en het Heilige Roomse Rijk, werd in de tiende eeuw ter hoogte van Ename versterkt met een burcht.

In 1926 ontvouwde het Franse ministerie van Defensie plannen om de oostelijke grenzen van het land te versterken tegen eventuele verrassingsaanvallen zoals tijdens de Frans-Duitse Oorlog in 1870.

Steenkoolmijnen heeft West-Vlaanderen nooit gekend. Toch vind je nog schachten, boormachines en andere sporen van mijnwerkers terug in de West-Vlaamse klei.

Acht jaar lang staat het viaduct van Vilvoorde in de steigers voor een grondige renovatie. Iedereen heeft wel al eens over het viaduct gereden, maar wat zit er eigenlijk verscholen onder dat viaduct?

Terwijl de familie Krupp de scepter zwaaide in het Duitse Ruhrgebied, was het de familie Stumm die in het Saarland de lakens uitdeelde. De wieg van hun staalimperium stond in Neunkirchen. 

De Molens van Orshoven vormt het oudste nog bewaarde maalderijcomplex aan de Leuvense Vaartkom en trotseerde bombardementen tijdens beide Wereldoorlogen.

Eind vorige eeuw leek er geen maat te staan op de steenkoolontginning in het Duitse Saarland. Zo werd de mijn van Göttelborn in 1994 uitgebreid met een negentig meter hoge schachtbok, toen de hoogste ter wereld. Göttelborn was klaar voor de toekomst.

Bovenop Tête de Raves in de Franse Vogezen werd op het einde van de Eerste Wereldoorlog een observatietoren gebouwd.

In de schaduw van het ophaalmachine- en compressorengebouw van de mijn van Helchteren-Zolder prijkt een watertoren van het type Monnoyer.

Vier silo's riepen nog herinneringen op aan de 'Cimenterie de Thieu', een cementfabriek aan de oevers van het Centrumkanaal in Thieu. In 2006 werd de hele fabriek echter met de grond gelijk gemaakt.

Halfweg de negentiende eeuw werd in het Waals-Brabantse Braine-l'Alleud een aquaduct aangelegd om water van de rivier de Hain tot in Brussel te brengen.

Amper een kwarteeuw na de bouw van het treindepot van de Anhalter Bahn volstond het waterreservoir al niet meer om de grotere en krachtiger stoomlocomotieven te bevoorraden. Daarom werd in 1908 een volledig nieuwe watertoren gebouwd.

De voormalige goederenstations van de Potsdamer en de Anhalter Bahn op de oever van het Landwehrkanal in Berlijn zijn in 2011 samengesmolten en heraangelegd als een stadspark, het Park am Gleisdreieck. Dat betekent niet dat al het spoorwegerfgoed is weggeborsteld.  

Tussen de sporen van het vroegere rangeerstation Tempelhof in Berlijn rijst een 50 meter hoge watertoren uit de grond. Met een capaciteit van 400 kubieke meter water kon hij in een vingerknip tien stoomlocomotieven bevoorraden.

Al sinds de elfde eeuw bevonden zich op het voormalige Moleneiland in de Leie in Harelbeke twee watermolens die eigendom waren van de graaf van Vlaanderen. Eeuwenlang werd er graan gemalen, tot in 2009.

De vlasroterij en -zwingelarij van landbouwer Camiel Declercq in Ooigem was een van de honderden vlasroterijen die zich tijdens het interbellum in de Leiestreek vestigden. 

Van de acht vlasmolens die Heule ooit rijk was, blijft enkel nog Preetjesmolen over, een vlaszwingelmolen die ergens tussen 1859 en 1870 werd gebouwd in opdracht van landbouwer Ivo Deprez, vandaar de naam Preetjesmolen. 

Na de ontmanteling van fosse 9 in Roost-Warendin bleef enkel de 61 meter hoge schachtbok over.

De Zwinstreek tussen België en Nederland kent al sinds de Honderdjarige Oorlog losbrak een bewogen militair verleden als natuurlijke grens. Ook tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam de grensstreek weer in het vizier.

De industriële revolutie is niet alleen het verhaal van steenkool en staal, maar ook van de mechanisering van de textielindustrie. Die doorbraak kwam er dankzij de Brit Samuel Crompton. In 1779 bouwde hij de Mule Jenny, een spintoestel dat kon worden aangedreven door een stoommachine.

De bewaarde badzaal en conciërgewoning herinneren nog aan Fosse 12 in het Franse Loos-en-Gohelle. Al sinds 1894 werd er steenkool bovengehaald, maar een bommentapijt sloeg de mijn tijdens de Eerste Wereldoorlog aan diggelen. 

Op de plaats waar het Franse Compagnie des Mines de Liévin zijn eerste steenkoolmijn aangelegde in 1858, werd de schachtbok bewaard.

De 43 meter hoge schachtbok van de mijn van Saint-Amé herinnert aan het bewogen steenkoolverleden van de Noord-Franse gemeente Liévin, vlak bij Lens.

Tot 1971 reden treinen over spoorlijn 77A tussen Moerbeke-Waas en Lokeren. De spoorweg kruiste de Moervaart via deze spoorbrug, de Spletterenbrug.

De stalen hefbrug boven het zeekanaal Brussel-Schelde behoort tot de nalatenschap van de Société Anonyme des Ateliers de Construction de Willebroeck, ooit een internationaal vermaarde constructeur.

De Pont Veuve Van Enschodt over de rivier de Rupel was bijna een eeuw lang de enige verbinding tussen de Antwerpse gemeenten Klein Willebroek en Boom.

In 1938 begon de Organisation Todt, de bouwfirma van het Duitse Derde Rijk, met de aanleg van de Westwall (of Siegfriedlinie), een Duitse verdedigingslinie van Nederland tot aan de Zwitserse grens. 

Noch de stad Charleroi, noch het Waals Gewest willen geld vrijmaken om hoogoven 4 in Marchienne-au-Pont te onderhouden en te bewaren voor toekomstige generaties.

Het Hellend Vlak van Ronquières overbrugt 68 meter en vervangt daarmee zestien sluizen op het oude kanaal tussen Brussel en Charleroi.

In de jaren 1960 kreeg Vlaanderen zijn eerste eigen staalfabriek langs het kanaal Gent-Terneuzen. Daar rees Sidmar (Sidérurgie Maritime) uit de grond, vandaag de thuishaven van de enige nog actieve hoogovens in ons land. 

Een steile klim vanuit de vallei van de Gueule in Plombières brengt je in rue Vosyheydt. Daar verheft zich sinds 1934 de watertoren van Windt.

In de vallei van de Maas, geprangd tussen spoorlijn 125 en de rivier zelf, ligt een bakstenen ensemble dat in 1901 werd opgetrokken in opdracht van Les Moulins de Namur et de Jambes.

Pal achter het prins-bisschoppelijk paleis van Seraing strekken zich de voormalige werkplaatsen uit van de firma Cockerill. 

De vroegere petroleumhaven in Antwerpen werd aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog uitgerust met een nagelnieuw netwerk van bovengrondse pijpleidingen. 

In tegenstelling tot Luik, Antwerpen, Gent of Brussel, streek er nooit een wereldtentoonstelling neer in Charleroi. De kleinschaliger Universele Tentoonstelling van Charleroi in 1911 was daarom niet minder ambitieus. Wel integendeel. 

De vroegere grandeur van Charleroi zindert nog altijd na in art-decogebouwen en modernistische parels zoals de kleurrijke krantenkiosk van architect Léon Coton.

Wanneer de Noord-Franse steenkoolmijnen na de Tweede Wereldoorlog genationaliseerd worden onder de paraplu van de Houillères du bassin du Nord et du Pas-de-Calais, is het al rationaliteit en efficiëntie dat de klok slaat, ook in de mijncités.

In 1847 kwam de steenkool- en staalindustrie in het Duitse Ruhrgebied op kruissnelheid, industrieel Franz Haniel plantte dat jaar een steenkoolmijn in Essen.

Op 11 november 1945, slechts een half jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, richtte het Rode Leger een resem Sovjet-monumenten op in de Duitse hoofdstad Berlijn.

In 1913, net voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, hield de Compagnie des mines de Dourges de steenkoolmijn Fosse n°8 boven de doopvont in het Noord-Franse Évin-Malmaison.

De steenkoolmijn van Anhiers herbergt een van de laatste drie betonnen schachtbokken van het Noord-Franse mijnbekken.

De metalen schachtbok en de extractiemachine van steenkoolmijn Vieux 2 in Marles-les-Mines is de enige resterende mijnschacht die werd bewaard in de regio Béthune-Bruay.

Op de linkeroever van de Schelde in het Noord-Franse Fresnes-sur-Escaut getuigt deze eeuwenoude vuurpomp aan de onophoudelijke strijd van mijnwerkers en ingenieurs tegen het grondwater in de ondergrondse galerijen.

Malterie Franco Belges in Beloeil is niet alleen de oudste mouterij van het land, maar naar eigen zeggen ook een van de oudste ter wereld. Het bedrijf, dat nog altijd actief is, bevoorraadt zowel microbrouwerijen als distilleerderijen over de hele wereld van mout.

De tien kilometer lange spoorlijn 102 sneed dwars door de Borinage en verbond een handvol steenkoolmijnen tussen Saint-Ghislain en Frameries.

De Koppenberg in de Vlaamse Ardennen is niet alleen het decor van de Ronde van Vlaanderen, maar vormt ook de achtergrond van spoorlijn 85 tussen Leupegem en Herseaux bij de Franse grens.

Een schachtbok in gewapend beton is het enige wat overblijft van steenkoolmijn Dutemple, een mijn die bijna twee eeuwen lang in bedrijf was.

De spoorlijn van het Franse Somain naar het Belgische Péruwelz bediende vanaf 1838 verschillende steenkoolmijnen rond Valenciennes en stak ter hoogte van Vieux-Condé de Belgische grens over.

In het voorjaar van 2023 verdween de watertoren van Taintignies, deelgemeente van het Waalse Rumes, voorgoed uit het glooiende landschap. 

Station Mariembourg, vandaag de eindhalte van spoorlijn 132 tussen Charleroi en de Belgisch-Franse grens, heeft nog een riante watertoren in petto.

Vlak bij het grensstation van Treignes werd begin twintigste eeuw een watertoren opgericht om de stoomlocomotieven tussen Charleroi en de Franse grens te bevoorraden.

In Seraing ging de elektriciteitscentrale van staalbedrijf Cockerill in het voorjaar van 2023 tegen de vlakte. Nochtans was hij bij zijn opening in 1901 een van de eerste centrales waar hoogovengas werd gebruikt om gasmotoren aan te drijven.

Elektrische straatverlichting, booglampen, neonlichten,... In 1932 was de Duitse hoofdstad Berlijn volgens Mildred Adams, correspondente bij The New York Times, de best verlichte stad op aarde.

De dodengang flankeert een bocht van de IJzer en is het enige bewaarde Belgische loopgravencomplex uit de Eerste Wereldoorlog. 

Een keer per jaar speelt deze in onbruik geraakte spoorbrug een glansrol, namelijk tijdens de doortocht van de voorjaarsklassieker in het wielrennen: Parijs-Roubaix.

Met de bouw van de Goedingebrug over de Leie in Baarle verdween de laatste hindernis om de E40-snelweg tussen Sint-Denijs-Westrem en Drongen te openen voor het verkeer.

De Europese erfgoedorganisatie Europa Nostra heeft de ruïnes van het Paleis van Karel van Lotharingen in Mariemont in 2023 toegevoegd aan de shortlist van meest bedreigde monumenten. 

De lostoren langs de Vaart in Leuven was niet alleen dagelijks in prime time te zien in de begingeneriek van de serie Thuis, hij was ook de enige die nog overblijft in het havenlandschap. Begin 2023 werd Leuvens laatste lostoren echter afgebroken.

Het Duitse dorpje Lützerath was begin dit jaar het strijdtoneel van honderden klimaatactivisten. Het dorp moet namelijk wijken voor de bruinkoolontginning.

Kosten noch moeite spaarde het Duitse leger om de elf bunkers van Stützpunkt Groede het uitzicht van een gezellig Nederlands dorpje te geven.

De Budabrug boven het Willebroekkanaal raakte eind 2022 zwaar beschadigd nadat een schip ertegen beukte. Ook haar voorganger liep halfweg de twintigste eeuw averij op na een scheepsbotsing.

Tientallen historische kalkovens strekken zich uit langs de oevers van de Schelde tussen Antoing en Doornik. Ze herinneren aan de hoogdagen van de cementindustrie in de streek.

De betonnen restanten van de Cimenteries Alexandre Dapsens zijn wellicht de oudste getuigen van de techniek van voorgespannen beton in ons land.

Batterij De Halve Maan in Oostende Oosteroever was tijdens de Tweede Wereldoorlog een Duits verdedigingsbolwerk dat deel uitmaakte van de Atlantikwall.

Een halve eeuw geleden stroopte het ministerie van Openbare Werken de mouwen op om in Henegouwen een industrieweg aan te leggen tussen een fabriek en een nabijgelegen goederenstation.

De Borinage moet ooit het dichtste spoorwegnet ter wereld hebben gekend en dat had alles te maken met de grote concentratie aan steenkoolmijnen in de streek.

In 2001 bliezen de Europese staats- en regeringsleiders verzamelen in het koninklijk kasteel van Laken. Met hun samenkomst werd een honderd jaar oude droom van koning Leopold II werkelijkheid: van Laken een Paleis der Naties maken, de thuishaven van internationale conferenties.

Begin oktober 1944 bombardeerde de Britse luchtmacht de zeedijk bij het Nederlandse Ritthem. Doel was Walcheren onder water te zetten en het Duitse leger er te verjagen.

De luchtwachttoren Eede-Aardenburg is een van de 276 uitkijkposten die op het kookpunt van de Koude Oorlog werden gebouwd in Nederland.

De Cockerillstraße in het Duitse Stolberg verklapt al dat de familie Cockerill zich begin negentiende eeuw ook in de buurt van Aken liet gelden.

Umlauftank 2, kortweg UT2, is een onderzoeksfaciliteit van de Technische Universiteit van Berlijn om onder meer de hydrodynamica van schepen uit te testen.

Aan de voet van de kliffen van Kaap Arkona op het Duitse eiland Rügen liggen de restanten van een Pegelturm, ofwel een waterpeiltoren.

Van de kabelbaan tussen de ijzermijn in het Franse Öttingen en de hoogovens van Terres Rouges in Differdange blijven slechts nog een dozijn pylonen over.

De graftombe van de familie Cockerill op het kerkhof van Spa vervalt in het niets bij het monument dat een eeuw lang het familiegraf sierde.

Blauwe ventilatiebuizen steken als kanonlopen uit de voormalige Onderzoeksfaciliteit voor experimentele geneeskunde in Berlijn, een toonbeeld van brutalisme waar beton de plak zwaait.

De vlasweverij en -spinnerij langs de Leie in Kortrijk werd in 1865 op poten gezet door de Rijselse industrieel Henri Boutry-Van Isselsteyn.

De hoogovens van Belval in Esch-sur-Alzette zijn de laatste relicten van de staalindustrie in het Groothertogdom Luxemburg. In 1997 werd de staalfabriek voorgoed stilgelegd om enkele jaren later als een feniks uit zijn as te herrijzen.

Minder files en minder vrachtwagens door het centrum. Aan nobele bedoelingen geen gebrek toen de burgemeester van een Waalse gemeente begin deze eeuw plannen ontvouwde om een nieuwe, drie kilometer lange bypass aan te leggen tussen het op- en afrittencomplex van de snelweg en het industriepark.

Met de dynamitering van de twee hoogovens van de Usine de Senelle verdwenen in de zomer van 1991 de laatste getuigen van het staalbekken in het Franse Longwy. Of toch bijna.

De Behrensbau is de kers op de taart van het Berlijnse industriegebied Oberschöneweide. Architect en AEG-ontwerper Peter Behrens zette er in 1917 de automobielfabriek Nationale Automobil Gesellschaft (NAG) neer, een dochteronderneming van AEG.

Met zijn drie steenkoolmijnen was de Duitse stad Herten lange tijd de grootste mijnstad van Europa. Schlägel Eisen is een van de mijnen die je er nog terugvindt.

Tussen de relicten van steenkoolmijn Zeche Nordstern werd na de stillegging ervan in 1986 het landschapspark Nordstern aangelegd. 

In het Franse Illies, een dorpje zo'n 20 kilometer ten westen van Rijsel, liet het Duitse leger tientallen bunkers achter na de Eerste Wereldoorlog.

De kasseistrook van Wallers naar Hélesmes speelt elk jaar een glansrol in Parijs-Roubaix. Tot honderd jaar geleden donderden wagons stampvol steenkool boven de kasseistrook.

In 1911 werd een halve kilometer lange voetgangers- en autotunnel gegraven die het centrum van Hamburg verbindt met de haven aan de overkant van de rivier de Elbe.

In 2005 ontdekte Klerkenaar Brecht Schotte in het Vrijbos in Houthulst de betonnen lanceerplaat van een Duitse V1-lanceerbasis uit de Tweede Wereldoorlog.
 

Tot de elfde eeuw lag Duisburg direct aan de Rijn, maar nadat de loop van de stroom veranderde, verloor de Hanzestad zijn belangrijkste troef. Handelaars trokken weg en Duisburg werd ingepalmd door boeren en monniken.

Van Knokke tot het Drielandenpunt nabij Aken richtte het Duitse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog een ruim driehonderd kilometer lange versperring op die onder hoogspanning stond: de Dodendraad.

In het Duitse Peenemünde, het rakettestcentrum van de nazi's, werd vanaf 1939 een steenkoolcentrale opgericht om de energie-intensieve productie van vloeibare zuurstof mogelijk te maken - de brandstof voor de V2-raket.

Het Bijgaardehof, de vroegere plaats waar monniken van de Sint-Baafsabdij tijdens de middeleeuwen bijen kweekten, werd eind negentiende eeuw bedolven onder de gebouwen van spinnerij Baertsoen et Buysse.

Al 75 jaar lang beukt de Noordzee in op twee bunkers van het infanteriesteunpunt Martha, een Duits complex op het strand van Escardines dat deel uitmaakte van de Atlantikwall.

Tussen Utah Beach en Omaha Beach, twee van de vijf stranden waar de landing in Normandië plaatsvond op 6 juni 1944, steekt Pointe du Hoc uit, een kaap die bezaaid ligt met kraters en betonblokken.

De oevers van de Spree in de Berlijnse wijk Oberschöneweide werden eind negentiende eeuw overspoeld door werkplaatsen die vooral inzetten op de elektronica-industrie.

Al bijna honderd jaar domineert de watertoren van Ieper langs de Dikkebusseweg het landschap. Hij dateert uit de periode van de wederopbouw na de verwoestende Eerste Wereldoorlog.

De Zuid-Welshe vallei Rhondda was bijna honderd jaar lang een van de grootste mijnregio's ter wereld, maar na de turbulente sluitingen bleven slechts een handvol steenkoolmijnen bewaard.

Met de bouw van een turbinefabriek voor AEG in Berlijn maakte architect Peter Behrens komaf met de kantelen, bakstenen gevels en torentjes die de industriële architectuur tot dan kenmerkten.

Karlshorst heeft niet alleen een voormalige luchthaven in petto, maar ook een tot een landschapspark omgetoverd rangeerstation en een verdwenen zeppelinloods.

In 1837 stampte August Borsig aan de Chausseestraße in Berlijn een werkplaats uit de grond waar hij drie jaar later zijn eerste locomotief in elkaar schroefde, de eerste van vele.

In het landschapspark Herzberge, een groene oase in de Berlijnse wijk Lichtenberg, streek eind negentiende eeuw het evangelisch ziekenhuis Koningin Elisabeth neer dat werd opgewarmd vanuit een apart ketelhuis.

Rond 1880 was het Berlijnse kopstation Anhalter Bahnhof een van de grootste stations van Europa, maar schade tijdens de Tweede Wereldoorlog en de splitsing van Berlijn gaven het station de genadeslag.

Twee terrils met een gezamenlijke oppervlakte van 40 hectare zijn zowat de enige sporen die de steenkoolmijn van Gosson-Kessales heeft achtergelaten in het Luikse landschap.

Dwars door de rotspartij waarop de kasteelruïne van de graven van Dalhem rust, werd begin twintigste eeuw een ruim 140 meter lange tunnel uitgegraven voor de aanleg van buurtspoorweg 466 tussen Luik en 's-Gravenvoeren.

Aan de oevers van de Wye in Wales rust de kloosterruïne van Tintern Abbey. Net zoals de abdij van Villers-la-Ville in ons land, werd Tintern Abbey bevolkt door monniken van de Cisterciënzer Orde. 

In aanloop naar de Tweede Wereldoorlog gaf Adolf Hitler opdracht voor de bouw van een verdedigingslijn in het westen van het land, de zogenaamde Westwall. Onder meer in het Duitse Aken vind je nog honderden meters tankversperringen terug.

Een halve eeuw vocht het betonnen skelet van Cimenterie Delwart tegen de oprukkende natuur, maar vandaag krijgt de cementfabriek een nieuwe invulling.

Het voormalige weeshuis van Morlanwelz is nog maar een schim van zichzelf. Nochtans was het begin twintigste eeuw het sociale uithangbord van de liberale filantroop Raoul Warocqué.

Eind negentiende eeuw werd tussen Tamines en Mettet, beiden in de provincie Namen, spoorlijn 150 aangelegd. Treinen rijden er al sinds de jaren zestig niet meer, wel nog fietsen.

Op het Luxemburgplein in Elsene kom je nog een beeltenis van John Cockerill tegen. In 1872, een jaar nadat zijn standbeeld in Seraing ontsluierd werd, nam Willem Rau, de hondstrouwe rechterhand van Cockerill, het initiatief om een standbeeld te schenken aan de stad Brussel. 

De Spuikom in Oostende veranderde tijdens de Eerste Wereldoorlog in een militaire luchtmachtbasis. Het Duitse leger stampte er begin 1917 namelijk het Seeflugstation Flandern II uit de grond om de haven van Oostende te verdedigen tegen Engelse aanvallen.

In Rampskapelle bij Nieuwpoort rees in 1905 een baksteenfabriek uit de grond die vier jaar later in handen kwam van 'Céramiques et Briqueteries Mécaniques du Littoral'.

Luttele maanden voordat de Eerste Wereldoorlog uitbrak, begon de elektriciteitscentrale van Langerbrugge stroom te produceren 'om de omliggende gemeenten met het elektrisch licht te begiftigen'.

Te midden van weides en maïsvelden schoot anderhalve eeuw geleden een neogotische arcade uit de grond, de 'Uitkijk', in de volksmond beter bekend als 'de Galge'.

In de nacht van 25 op 26 april 1940 waagde de Britse Royal Air Force zich in het hol van de leeuw en bombardeerde hij de Duitse hoofdstad Berlijn.

John Cockerill (en de rest van zijn familie) joegen België, Nederland, Pruisen en Frankrijk begin 19e eeuw het tijdperk van de industriële revolutie in. In het straatbeeld van Seraing werd enkele decennia na Cockerills dood een beeld onthuld dat de 'vader van de arbeiders' eert.

Met de sluiting van de ijzeren schachtbok van Saint-Quentin in 1971 kwam ook een einde aan de ontginning van leisteen in het Franse Rimogne.

In Pollare, een deelgemeente van het Oost-Vlaamse Ninove, hangt sinds 1913 een ijzeren vakwerkboogbrug voor voetgangers over de Dender.

De uitrol van het Limburgse mijnbekken ging niet alleen gepaard met de aanleg van spoorwegen, de oprichting van mijngebouwen en hele tuinwijken, ook gemeenschappelijke voorzieningen zagen het licht, zoals zaal De Kring in Waterschei.

Een houten deur met daarboven het Belgische wapenschild en de leuze 'L'Union fait la Force' verbergt het koninklijk salon, een afzonderlijke wachtruimte voor de koning in het station Brussel-Centraal.

Op de plaats waar de Leuvense hoogleraar geologie en mijnbouw André Dumont vanaf 1901 de Limburgse bodem omwoelde in de hoop steenkool te vinden, herinnert een monument aan zijn vondst.

Van ver lijkt de ruïne van Sa Macchina Beccia op een sprookjeskasteel met zijn kantelen, toren en rondboogvensters. Maar dat is het niet.

In de Duitse havenstad Hamburg werd tussen 1883 en 1927 een complex van neogotische bakstenen pakhuizen gebouwd op eilandjes in de Elbe: de Speicherstadt.

De Duitse havenstad Hamburg werd net als de hoofdstad Berlijn tussen 1942 en 1944 versterkt met betonnen Flaktürme, twee om precies te zijn.

In de schaduw van het koninklijk domein van Laken liet koning Leopold II eind negentiende eeuw de serres van Stuyvenberg bouwen van waaruit hij à volonté bloemen en planten kon laten aanrukken om de koninklijke verblijven op te fleuren.

Bovenop de duinen tussen Zuydcoote en Leffrinckoucke kwakten de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog een observatiebunker neer.

Een handvol bakstenen gebouwen langs de Dender schiet je meer dan 100 jaar terug in de tijd, meer bepaald naar de periode waarin Aalst gedomineerd werd door textielfabrieken en rokende schoorstenen.

Een van de duinen van Blériot-Plage ten westen van Calais werd in de herfst van 1943 bekroond met een commandopost. Van hieruit werden de kustbatterijen van Waldam, Oldenburg, Bastion II, Fort Lapin, Sangatte en Lindemann aangestuurd. 

Het dorpsgezicht van Erpe-Mere veranderde in 1876 voorgoed met de aanleg van spoorlijn 82 tussen Aalst en Ronse, een van de drie lijnen waarmee de landelijke gemeente is doorzeefd. Plots verschenen stations, sporen en bruggen tussen de velden.

Tot 2016 werd de spoorlijn richting kust in Hansbeke en Drongen geflankeerd door bijna identieke stationsgebouwen. Beiden zijn ze afgebroken voor de verbredingswerken aan spoorlijn 50A.

Het Oost-Vlaamse Lede werd op 1 mei 1856 uit zijn slaap gewiegd met de opening van spoorlijn 50 tussen Brussel en Gent. Voortaan was de landelijke gemeente 'op slechts een stoomwolk van Brussel verwijderd' en dat lokte fabrieken en arbeiders.

Een 941 meter lang aquaduct strekt zich uit over de vallei van Alcântara in de Portugese hoofdstad Lissabon.

De geïmproviseerde parkeerplaats en afvalberg aan Rue Mabotte in Jemeppe-sur-Meuse doen niet meteen vermoeden dat er op deze plaats exact driehonderd jaar geleden geschiedenis werd geschreven.

De origineelste vorm van openbaar vervoer vind je in de Duitse stad Wuppertal. Boven de rivier de Wupper zweeft al meer dan honderd jaar de Schwebebahn.

De voormalige spoorlijn 87 stort zich vanaf Doornik over de taalgrens in Ronse tot in het Henegouwse Bassilly.

De voormalige spoorlijn 39 stort zich vanaf het station van Welkenraedt door valleien en zinkmijnen tot aan het Drielandenpunt.

De broers Charles James en John Cockerill vingen in 1825 een concessie van de Nederlandse koning Willem I om in Plombières op zoek te gaan naar looderts.

De Heren van Grimbergen, het adellijke geslacht de Mérode, Van Glymes en Van der Aa. Aan bewoners met een eigen wapenschild geen gebrek in het Prinsenkasteel van Grimbergen.

De bakstenen torens van maalderij Dossche flankeren de boorden van de Leie in Deinze. Tot 2019 werden er bakkerijgrondstoffen geproduceerd.

Toen Limburg begin 20e eeuw het eldorado werd van België en steenkoolmijnen uit de grond rezen als paddenstoelen, verschenen in hun kielzog ook tuinwijken, ingenieurs- en directeurswoningen.

Een betonnen ventilatietoren te midden van een weide is het enige wat de aanwezigheid van het fort de Boncelles verklapt in Seraing.

In het gat van pluto rees in 1938 de stad Carbonia op. Een treffender naam was moeilijk te bedenken: alles stond hier in het teken van de steenkoolmijn, het eerste dat je ziet als je de stad binnenrijdt.

Er waait een doodse stilte door de straten van het mijndorp Asproni. Halfweg de twintigste eeuw trok de laatste inwoner hier de deur achter zich dicht.

De neomiddeleeuwse wasserij van Lamarmora beklimt de steile kustwanden van Masua in Sardinië.

Midden negentiende eeuw groeide het beboste niemandsland rond Montevecchio uit tot een van de grootste mijnimperia van Sardinië.

150 jaar zinkverwerking heeft zijn sporen nagelaten in het Italiaanse Monteponi: de aarde kleurt rood en de heuvelflanken zijn gegarneerd met ruïnes van de Miniera di Monteponi.

Na meer dan vijftig jaar stilstand werd deze oude steengroeve opgekuist en weer toegankelijk gemaakt voor het grote publiek.

27 meter boven Chaussée d'Alsemberg hangt het viaduct van Estrée: een verlaten spoorbrug waar al meer dan veertig jaar geen treinen meer over rijden.

Op een boogscheut van het Duitse Aken ligt Brander Wald, een heide en militair gebied waar je wrakken terugvindt van Amerikaanse tanks.

Ruim driehonderd meter ondergrondse grafgalerijen strekken zich uit onder het kerkhof van Laken.

Een 33 kilometer lange gracht zigzagt van Stabroek tot aan het Albertkanaal in Antwerpen. Wat op het eerste gezicht op een reepje natuur lijkt, was oorspronkelijk bedoeld om Duitse tanks staande te houden.

In Antwerpen liggen tientallen kilometers loopgraven, borstweringen en wallen verborgen onder een dikke korst van takken en bladeren.

De veerhaven in Sassnitz was jarenlang een van de zwaar bewaakte grensovergangen van de DDR, de Duitse Democratische Republiek.

Een monument in rood graniet aan de vroegere veerhaven van Sassnitz verraadt er de doortocht van Vladimir Lenin.

De vroegere touwslagerij 'Filature & Corderie de Hamme' opende tijdens Open Monumentendag voor een laatste keer zijn deuren voor het grote publiek.

Onder de kruinen van het Canadabos in Poperinge schuilt een geheime V1-lanceerbasis uit de Tweede Wereldoorlog.

Het heeft veel weg van een stukje ongerepte natuur maar schijn bedriegt: op een groene heide langs het kanaal werd in 1912 de Fours à Coke de Vilvorde uit de grond gestampt.

Oude terrils beklimmen en industrieel erfgoed verkennen tijdens een 23 kilometer lange wandeltocht door Charleroi: dat kan met 'la Boucle Noire', een aftakking van het mijnwerkerspad GR412.

Op een boogscheut van station Ostbahnhof in de Duitse hoofdstad Berlijn kom je deze bakstenen  watertoren uit 1880 tegen.

De flank van het bos van Cul du Mont is bezaaid met ruïnes van de leisteengroeve Linglé.

Het stuwmeer van Omodeo in Sardinië geeft bij langdurige droogte zijn geheimen prijs.

Een geniale uitvinder maakte van Zwevezele het epicentrum van de talonindustrie. Zijn naam? Marcel Muylaert.

In het leeggelopen havengebied rond de Gentse havendokken is sinds 2004 een stadsvernieuwingsproject op gang getrokken.

Om het industriële verleden van de vroegere havendokken in de verf te zetten, parkeerde de stad Gent verschillende oude havenkranen rond het water, waaronder de ST1-kraan aan het Houtdok.

Geperforeerde muren, trappen en zitbankjes in een bosje herinneren aan de wereldtentoonstelling van 1958.

Europese tuinen en parken werden vanaf de 18e eeuw overspoeld door follies: nutteloze gebouwen met als enige doel een decoratieve functie. Denk aan namaakgrotten, ruïnes van tempels, abdijen of kastelen.

In Ressaix vind je nog enkele relicten terug van spoorlijn 241 die aftakte vanaf het station van Leval tot aan de steenkoolmijnen in Péronnes-lez-Binche.

Na jaren leegstand, vandalisme en brandstichtingen kan je het station van Leval vandaag door een ringetje halen.

De ijzeren watertoren van de vroegere papierfabriek De Naeyer in Willebroek is de blikvanger van het herbestemde domein.

Voorjaar 1969. De straten van Orgosolo worden behangen met affiches van de Italiaanse regering. Herders en boeren worden gesommeerd de weides rond Pratobello, vlak bij Orgosolo, te verlaten.

Het Supramontegebergte in Sardinië is niet alleen bezaaid met sporen van onze voorouders uit het Mesolithicum en het Neolithicum, ook de moderne mens heeft er zijn stempel gedrukt.

In een uithoek van het goederenstation Tour & Taxis prijkt een watertoren in art-nouveaustijl. Hier konden de stoomlocomotieven die het uitgestrekte station bezochten, water bijtanken.

De 49 meter lange "Pont d'Allain" overbrugt de Schelde in Chercq bij Doornik.

Met zijn 17 aan elkaar geknoopte bunkers werd het fort van Eben-Emael als oninneembaar beschouwd. Of zo dacht het Belgisch leger er toch over.

Station Raeren was tot midden vorige eeuw een knooppunt van spoorwegen. Hier stopten de reizigerstreinen op de Vennbahn tussen Aachen en Sankt Vith en vertrokken treinen richting Welkenraedt.

In de Antwerpse haven is de afbraak van de betonnen graansilo van het SAMGA-complex volop bezig.

Een rij stenen snijdt het wijkpark "De Porre" in Gentbrugge in tweeën. Wie iets dichter kijkt, ziet al snel dat sommige stenen genummerd zijn en andere een wel heel elegante vorm hebben. Dit is meer dan een hoop oude stenen.

Het Waasland was ooit een broeinest van scheepswerven. De laatst actieve werf, de Chantier Naval de Rupelmonde, sloot in 1996 de deuren.

Deze roestige stoomlocomotief was ooit het werkpaard van de al lang verdwenen SAFEA-fabriek in Houdeng-Gougnies bij La Louvière.

In de vallei van de rivier de Thyle stroomde een groepje monniken in 1146 samen om de abdij van Villers uit de grond te stampen.

Flanellen lakens, katoenen pyjama's en overhemden uit textielbedrijf De Porre vlogen naar alle hoeken van de wereld, waar ze in chique boetieks eindigden. Want katoen van De Porre, dat was kwaliteit.

Eeuwenlang klopten en boorden steenhouwers leistenen los in de steengroeves van Wales, zoals in Dinorwic. Dit was ooit de tweede grootste leisteengroeve ter wereld.

Aardverschuivingen en overstromingen hebben de inwoners van Gairo uit hun steeds gammelere huisjes verjaagd.

Een blauwe havenkraan domineert Dok Noord. Hij werd in 1973 gebouwd door de Boomse Metaalwerken en was de laatste kraan die aan het Handelsdok werd geplaatst.

Na de afzetting van de Libische leider Khadaffi deed Human Rights Watch een bijzonder onaangename ontdekking: in verschillende militaire kampen vond het duizenden landmijnen. Belgische landmijnen.

Boven de Moervaart in Moerbeke zweeft nog een van de laatste herinneringen aan spoorlijn 77A tussen Lokeren en Zelzate.

Ooit was het station van Tirso een belangrijk spoorknooppunt van waar je naar alle hoeken van Sardinië kon reizen. Nu is het een niemandsland.

Begin 2008 werd de laatste lading cokes gelost uit de ovens van de cokesfabriek van Marchienne.

Een volledig stratenblok was tot in 2010 ingepalmd door de ververij en weverij van Moerman Frères, een textielfabriek die zich eind negentiende eeuw in Roeselare vestigde.

Op een steenworp van het centrum van Ronse ligt de Tissage Mécanique Vandendaele, een van de eerste gemechaniseerde weverijen van de gemeente, zoals de naam al verraadt.

Bij de verdieping en verbreding van het kanaal Gent-Terneuzen werd in 1885 de nieuwe Voorhaven uit de grond gestampt. Emile Braun, stadsingenieur en de latere burgemeester van Gent, ontwierp de nieuwe havenuitbreiding.

Een militaire spoorlijn, een vervallen monument en een antitankgracht omgorden de ruïnes van het fort van Brasschaat.

Tweehonderd jaar heeft het Luikse Fort de la Chartreuse op de teller. Daarmee maakte het zowel de Belgische onafhankelijkheid mee als de Duitse machtsgreep tijdens de twee wereldoorlogen.

Dicht bij Potsdamer Platz verschuilt zich een wachttoren van de eerste generatie tussen de wolkenkrabbers.

Spinnerijen, weverijen, ververijen en twijnderijen: in Ronse struikel je over de restanten van het textielverleden.

In Mimoyecques, aan de rand van Calais, groeven dwangarbeiders vanaf september 1943 een reusachtig ondergronds tunnelcomplex uit.

Langs het Verbindingskanaal in Gent rees eind negentiende eeuw een bakstenen complex uit de grond waar graan vermalen werd.

Tot halfweg de twintigste eeuw stootte je in elke stad op een gasmeter. Nu zijn die metalen skeletten grotendeels verdwenen uit het straatbeeld.

Twee metalen schachtbokken verheffen zich boven de rijhuizen langs de Rue de Marcinelle in Charleroi.

Met een vuurleidingspost in de vorm van een kerktoren vlakbij Oye, zette het Duitse leger de geallieerden op het verkeerde been.

De 1,5 kilometer lange start- en landingsbaan van de luchthaven van Tortoli-Arabatax eindigt op luttele meters voor het strand van San Gemiliano.

In de duinen van Fort Vert, dicht bij Calais, vertimmerde de Duitse "Organisation Todt" tijdens de Tweede Wereldoorlog een Franse artilleriebatterij.

Landinwaarts, tussen een kudde Westendse koeien, huist de veldbatterij Bamburg, een onderdeel van de Duitse Atlantikwall.

Scheefgezakte bunkers, losgeslagen funderingen, ingestorte muurtjes: het strand tussen Leffrinckoucke en Zuydcoote lijkt wel een stortplaats van bunkers. Je vindt er onder meer de Duitse marinekustbatterij Malo Terminus tegen.

Net onder Wissant, in Audinghen, gaan we op zoek naar de Batterie Todt. De zware kanonnen in deze vier kanjers hadden een bereik van 55 kilometer, net ver genoeg om Engeland te treffen.

Net geen honderd jaar nadat ENCI kalksteen begon te winnen uit de Sint-Pietersberg, wordt de groeve teruggegeven aan de natuur.

Stroom voor de elektrische tram, straatverlichting en fabrieken in en rond Lissabon: de thermoelektrische centrale van Tejo vormde een belangrijke hoeksteen voor de ontwikkeling van de Portugese hoofdstad Lissabon.

Een kalkstenen massief van twintig kilometer lang: meer was er niet nodig om kalkfabrieken en steengroeven naar het eiland Sardinië te lokken.

Op een steenworp van het Sardijnse mijndorp Carbonia kom je de Calcidrata-fabriek tegen, een overblijfsel van de cementindustrie van weleer.

Aan de voet van de heuvelgordel rond Siniscola in Sardinië spreiden zich de resten uit van de marmer- en granietfabriek Aurora uit.

Een verlaten militair domein in Vilvoorde vond vanaf de zomer van 2019 zijn tweede adem. De stad Vilvoorde heeft er Asiat Park aangelegd, bovendien strijkt Horst Festival er jaarlijks neer.

De bodem van Sardinië bulkt van de delfstoffen en dat was in de heuvels bij het dorpje Gonnesa niet anders. Halfweg 19de eeuw ontdekten enkele ondernemers er zinkerts.

Om de miljoenen tonnen steenkool die werden boven gevist uit de zeven Limburgse mijnen ergens kwijt te geraken, zigzagde een kolenspoor van de ene koolmijn naar de andere.

De Foxtrot, een onderzeeër van de Russische marine, verdween in 2019 voorgoed uit het Albert II-dok in Zeebrugge.

In de Berlijnse Oosthaven dobbert al een kwart eeuw een halfverzonken schip, verroest, beschilderd en compleet geplunderd.

Hoewel je ooit vanuit het station Mittenwalde Ost tot in Berlijn en Zossen kon pendelen, maken de locomotieven nu pas op de plaats.

In plaats van voorbijrazende auto's en vrachtwagens, groeit er gras, bomen en struiken op de A103-snelweg in het Berlijnse Schöneberg.

Het zicht bovenop de top van de Col des Dolimarts stelt niet teleur. Het verklaart waarom de socialistische mutualiteiten hier in de jaren vijftig een vakantiedomein bouwden.

Wales' grootste optische telescoop stond sinds de jaren negentig aan de kustlijn van Swansea. Maar toen de gemeente de huur verhoogde, was het gedaan met naar de sterren te kijken.

Een halve eeuw geleden zijn de ovens gedoofd van deze baksteenfabriek. Toch slingeren nog duizenden bakstenen, buizen en raamkozijnen rond in de verlaten werkplaatsen.

In de Schönholzer Heide strekt een 40 meter lange bunker zich uit tussen de bomen: het laatste spoor van het concentratiekamp Luna.

Honderden arbeiders en bedienden krioelden honderd jaar geleden door elkaar op de perrons van het goederenstation Tour & Taxis aan de Havenlaan in Brussel.

Een blauw gebloemd servies van Boch uit La Louvière stond jarenlang met stip op één op huwelijkslijsten. Maar na een stoet van overnames ging de keramiekfabriek in 2011 definitief kopje onder.

Een 75 meter hoge toren beheerst de horizon van Marche-en-Famenne. Sinds begin jaren 70 kon je in het topje van de toren terecht voor een hap of drankje.

Vrachtwagens en auto's razen over de brug van Estaimpuis richting Kortrijk of Doornik. Maar onder de brug tref je alleen een verkeersvrije weide aan.

Halfweg de N4, de langste nationale weg van België, even uitblazen? Dat kon in de waterglijbanen bij Marche-en-Famenne.

Het enige overblijfsel van de wereldtentoonstelling in 1913 in Gent ligt gekneld op een parking tussen twee supermarkten: de Sint-Gerardusschool.

Het Eeuwfeestpaleis, een cadeautje voor de honderdste verjaardag van België, was in 1935 het brandpunt van de wereldtentoonstelling, zoals het jaartal in de frontons verklapt.

Borsig, Bamag, Berliner  Maschinenbau, Siemens & Halske en AEG zetten in 1879 een Wereldvakbeurs op touw in hun thuisbasis Berlijn. Bezoekers aan deze beurs maakten kennis met de nieuwste technologische snufjes.

Expo 58 heeft op alle mogelijke manieren zijn stempel gedrukt op Brussel. Denk maar aan de heraanleg van de Kleine Ring en het Atomium. Maar wat blijft er nog van over op het terrein van de wereldtentoonstelling zelf?

In de nasleep van de Eerste Wereldoorlog bouwde het Belgische leger haar luchtmacht uit.

Chemiebedrijf Kuhlmann in de Gentse haven ging in 2009 op de fles, net geen honderd jaar na zijn oprichting.

De eerste trams ratelden in 1935 over het viaduct van Bohan. Eindelijk, want de plannen lagen als sinds 1913 klaar.

Op luttele meters van het concentratiekamp Sachsenhausen, vlak bij Berlijn, liggen de ruïnes van een bad- en ketelhuis, gebouwd net voor de Tweede Wereldoorlog.

Om de zoveel minuten zag je de schachtwielen nog draaien boven de Prospermijn in het Duitse Bottrop. Dat is verleden tijd: op 21 december 2018 sloot Prosper-Haniel, de laatste actieve mijn van het Ruhrgebied.

Honderd jaar geleden hield de laatste trein halt in het prestigieuze treinstation "Château Royal d'Ardenne". Maar wat kwamen de reizigers zoeken in het hart van Belgisch Klein-Zwitserland?

De Berlijnse Muur heeft nog altijd niet al zijn geheimen prijsgegeven: pas dit jaar werden twee vergeten stukken van de Muur (her)ontdekt.

Over een dubbelsporige brug donderden ooit de treinen tussen Berlijn en het Poolse Szczecin voorbij. Twee nieuwe bruggen maakten het oude monument in 1952 werkloos.

Eind negentiende eeuw hield de longziekte tuberculose lelijk huis in Berlijn. Daar zagen ze de besmettelijke patiënten liever gaan dan komen. Aan de rand van Berlijn werd daarom in 1898 het sanatorium Beelitz Heilstätten opgetrokken.

Zaterdag 10 juni 1944, luttele dagen na de landing van de geallieerden in Normandië. Majoor Diekmann en zijn Waffen SS'ers marcheerden kort na de middag het Franse dorpje Oradour-sur-Glane binnen. 

Een 240 meter lang station vormde de kers op de taart van een spoorlijn die het Franse Pau aan Jaca in Spanje breide.

De jarenlange steenkoolontginning in Zeche Hugo in het Duitse Gelsenkirchen heeft een honderdvijftien meter hoge terril achtergelaten, de Halde Rungenberg.

Op 4 februari 1966 stormde een medewerker van stroombedrijf Iberduero het schooltje van Jánovas binnen. Hij sleurde de lerares bij haar haren naar buiten en zette de getraumatiseerde kinderen op straat.

In de jaren vijftig opent in het hart van de Pyreneeën een cementfabriek. De steengroeve ligt er op een boogscheut van, de steenkool komt van de nabijgelegen mijnen van Malpàs. Wat kon er misgaan?

Een 75 jaar oude draaischijf vlak bij het voormalige station van Montzen is van de kaart geveegd.

Vrijwilligers van History Park hebben zich ontfermd over een unieke verzameling treinwagons nabij het Drielandenpunt.

Scheepsbouwer Amedée Seghers richtte in 1934 een naar hem vernoemde scheepswerf op aan de Slipwaykaai in Oostende.

De oude masten van het zendstation in Middelkerke hebben te koop gestaan, maar het was niet dringen geblazen.

De dagen van de Oostendse vismijn zijn geteld. De stad wil de vismijn grotendeels slopen en vervangen door een nieuwbouw.

Drie omgebouwde goederenwagons van de Belgische Spoorwegen stonden jarenlang op een zijspoor geparkeerd in een uithoek van het land.

De belangrijkste goederenlijn tussen Duitsland en België doorkruist nog altijd Montzen. Maar treinen stoppen er niet meer.

De ruïnes van de oude steenkoolmijn des Wagneaux in Colfontaine hebben plaats geruimd voor nieuwe administratieve gebouwen van de gemeente.

Het station van Ronse is vandaag de terminus van treinen uit Gent, maar tot halverwege de twintigste eeuw was dit een knooppunt van vier verschillende spoorlijnen.

Van de vijfenveertig historische spoorbruggen uit 1870 overspannen er vandaag nog negenentwintig de Yorckstraße in Berlijn.

Het ruiterstandbeeld van koning Leopold II op de Troonplaats, Brabo in Antwerpen en Manneken Pis: een voor een bronzen monumenten die de "Compagnie des Bronzes de Bruxelles" heeft gegoten.

Aan de rand van het bos van Saint-Ghislain in Dour rusten de betonnen restanten van de steenkoolmijn van Sauwartan, gesloten in 1938.

Tientallen ondergrondse schuilplaatsen heeft het Britse leger uitgegraven tijdens de Eerste Wereldoorlog. Eén van die dugouts bevindt zich onder de kerk van Zonnebeke.

De schachtbok boven de mijn Pluto-Wilhelm in het Duitse Ruhrgebied doet meteen denken aan de tot werelderfgoed uitgeroepen Zollverein in Essen. Deze dubbelganger ervan wordt met sloop bedreigd.

Voor de organisatie van de wereldtentoonstelling in 1998 spaarde de Portugese hoofdstad Lissabon kosten noch moeite. Een verlaten industrieterrein werd platgewalst om er er een nieuw stadsdeel met expopaviljoenen in de steigers te zetten.

Op een boogscheut van de Torre de Belém in de Portugese hoofdstad Lissabon, kom je voorbij deze historische havenkraan.

Vlak bij het centrum van het Italiaanse Sorrento ligt de Vallone dei Mulini: een overwoekerde vallei vol ruïnes van oude fabrieken.

Dinsdag 15 mei 1934. In de mijn Fief de Lambrechies in Quaregnon (Henegouwen) komt 821 meter onder de grond mijngas tot ontploffing. Zo'n 46 mijnwerkers zitten als ratten in de val. 

De vier scheepsliften op het Centrumkanaal in Henegouwen overbruggen samen een hoogteverschil van 68 meter.

Tot diep in de jaren 80 zijn raceauto's de baas op de ovaalvormige Almaring, een 750 meter lang circuit in het Duitse Ruhrgebied. 

Aan de rand van Bergen ligt de terril Héribus, de 138 meter hoge steenberg naast de gelijknamige koolmijn die hier tot 1968 actief was.

620 kilometer grens scheidt ons land van Frankrijk. Een grens die je nu achteloos kunt oversteken. Dat was ooit anders.

De kaskraker Dunkirk vertelt het verhaal van de tumultueuze vlucht van meer dan 300.000 Britse, Franse en Belgische soldaten uit Duinkerke bij het begin van de Tweede Wereldoorlog.

Naast zon, zee en strand heeft het Italiaanse kustplaatsje Amalfi ook industriële ruïnes in de aanbieding.

Drie opvallende schachten uit drie verschillende tijdperken prijken broederlijk naast elkaar in de Duitse steenkoolmijn Ewald, die in 2000 de deuren sloot.

Bingewatchen deden je grootouders in de jaren 60 met de rechtbankserie "Beschuldigde, Sta op." Elke bijna 2 uur durende aflevering werd ingeblikt in de tot televisiestudio gepromoveerde bioscoop Sonart Studio. Maar hoe kwam de BRT daar terecht?

Van de cokesfabriek Alma in het Duitse Gelsenkirchen zijn alleen de administratieve gebouwen behouden, toch herken je er nog de hand in van industriearchitect Fritz Schupp.

In juni 2017 werden de 3 schoorstenen en de koeltoren van de steenkoolcentrale van Ruien opgeblazen.

In de 19de eeuw reiken de tentakels van de Waalse steenkoolindustrie tot diep in het Duitse Ruhrgebied.

In 1993 is de cokesfabriek Kokerei Zollverein al aan het einde van zijn Latijn: de staalcrisis van de jaren 90 doet de vraag naar cokes wegsmelten.

Ruim honderd jaar geleden, op 12 mei 1917, donderde de tweedekker van graaf Paul de Goussencourt en luitenant de Cubber uit de lucht tijdens een vuurgevecht boven Kaaskerke. Beiden waren op slag dood.

De ruïnes van het schakelgebouw maken deel uit van de gesloopte staalfabriek Schalker Verein in het Duitse Gelsenkirchen.

240 meter lang en 12 meter hoog is deze massieve blok beton. Ooit vormde het de voorraadkast met ertsen en steenkool voor de staalfabriek Schalker Verein, nu liggen er zonnepanelen op het dak ervan.

Je moet er eerst voor door een akker, stekende braamstruiken en een bandenstort waden, maar dan sta je wel aan een van de enige betonnen schachtbokken die Charleroi rijk is: le petit Martinet.

In 1863 opende de Grand Central Belge de poorten van een fors uit de kluiten gewassen werkplaats in de schaduw van het station van Leuven.

Begin mei 1915 schreef de Canadese arts en dichter John McCrae het wereldberoemde gedicht 'In Flanders Fields' vanuit een medische hulppost op een boogscheut van Ieper.

Steenkoolmijn Martinet in Charleroi is slechts een schim meer van zichzelf. Begin 20ste eeuw groeide le Martinet nochtans uit tot een van de koplopers in de Europese industrie.

Het West-Vlaamse Izegem is een van de eerste Vlaamse gemeenten die in 1900 een eigen elektriciteitscentrale optrok. Dat was best opmerkelijk. Zo opmerkelijk dat Prins Albert I hoogstpersoonlijk het lintje kwam doorknippen bij de opening van de centrale in september 1901.

Oud-mijnwerker Glyn Roberts neemt ons mee op sleeptouw door Tower Colliery, de steenkoolmijn waar hij sinds de jaren 60 werkte. Hij zag de ene na de andere mijn sluiten in Zuid-Wales en in 1994 luidden ook de doodsklokken boven Tower Colliery.

Bedford House, ooit een landhuis te midden van een weelderig park, werd tijdens de Eerste Wereldoorlog aan flarden geschoten. De ruïnes werden daarna gebruikt als veldhospitaal en als hoofdkwartier voor onder meer brigades.

Al meer dan een eeuw kronkelt een 21 kilometer lange spoorlijn over viaducten en door tunnels langs de Bocqvallei: spoorlijn 128.

Een krakkemikkige kabelbaan uit 1927 is het enige wat herinnert aan de kopermijn Cwym Bychan in Wales.

Met de dynamitering van hoogoven 6 is een van de laatste restanten van de Luikse staalindustrie uit het straatbeeld gewist.

19 april 1970. Het DDR-regime onthult bijna exact 100 jaar na de geboorte van Lenin een monument ter ere van de Russische leider op -hoe kan het ook anders- de Leninplatz in Oost-Berlijn.

Ooit was het verlaten wegrestaurant Botnsskáli een van de populairste stopplaatsen langs de drukbereden ringweg in IJsland. Nu stopt er geen kat meer op deze godvergeten plaats.

Met zijn twee schachtbokken, watertorens, badzalen, kolenwasserijen en losvloeren is de steenkoolmijn van Beringen de meest complete mijnsite van Limburg.

Het neoklassieke kasteel dat textielbaron Michel Derville in 1910 liet optrekken op het domein Dalle-Dumont was nog niet helemaal afgewerkt toen de Eerste Wereldoorlog losbarstte.