Gereconstrueerd toegangsportaal tot de tolbrug

Pont Veuve Van Enschodt

Verdwenen tolbrug over de Rupel

De Pont Veuve Van Enschodt over de rivier de Rupel was bijna een eeuw lang de enige verbinding tussen de Antwerpse gemeenten Klein Willebroek en Boom.

De brug kwam er op vraag van ene mevrouw Van Enschodt, weduwe van een aannemer. Zij vroeg en kreeg in 1846 van het Ministerie van Openbare Werken een concessie om de tolbrug aan te leggen. Ze maakte de bouw van de brug echter nooit mee. Ze overleed al een jaar na haar aanvraag.

In de modder

De eerstesteenlegging van de brug vond plaats in 1851, maar eindige in een dolle komedie. De tribune waarop de hoogwaardigheidsbekleders plaatsnamen voor de ceremonie, stortte namelijk in: 'Den eersten steen aen de brug was gelegd, toen de stelling, op vlot zand gevestigd, wegzakte. Verscheydene persoonen zakten tot in den hals toe in de modder.'

De meer dan 200 meter lange brug werd ontworpen door ingenieur Charles Tossyn volgens het gepatenteerde vakwerksysteem van de Britse ingenieur Alfred Henry Néville. Om het scheepvaartverkeer niet te hinderen, kon een 18 meter lang deel van de brug worden opengedraaid.

Tolgelden

De brug werd vernoemd naar het bedrijf dat de tolgelden incasseerde, namelijk de naamloze vennootschap Pont Veuve Van Enschodt. (Foto Creative Commons By-SA 4.0, Ghent University Library)

Tot 1939 was deze tolbrug de enige verbinding tussen Klein Willebroek en Boom. In dat jaar werd de Rupelbrug opgetrokken. Toch was de oude tolbrug nog niet uitgeteld. Bij de bevrijding van Antwerpen op het einde van de Tweede Wereldoorlog speelde de brug nog een keer de eerste viool.

Britse bevrijding

Verzetslid Robert Vekemans ontdekte begin september 1944 namelijk dat de brug niet was ondermijnd, kostbare informatie die hij doorspeelde aan de Britse geallieerden. Zij daverden met hun Shermantanks over de brug en verrasten de Duitse bezetter in Boom door hen in de rug aan te vallen.

De verouderde tolbrug werd eind 1945 ontmanteld, maar de 7 pijlers bleven nog tot 1986 in de Rupel overeind. Ook die zijn nu verdwenen. Het enige aandenken is het gerestaureerde bruggenhoofd van de verdwenen brug en het gereconstrueerde toegangsportaal. Aan de voet van de brug herinnert een Shermantank aan de bevrijding van Antwerpen.

Hoe kan ik deze plaats bezoeken?

Deze info is alleen toegankelijk voor Plus-gebruikers. Als Plus-gebruiker:

  • Ontdek je het adres, gps-coördinaten en bezoekinstructies. Benieuwd? Bekijk een voorbeeld.
  • Krijg je toegang tot de kaart met 600 bestemmingen.
  • Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes voor wandelaars en fietsers, kortingen bij musea en toegang tot de nieuwste verhalen.

Krijg toegang 29,90 euro voor een heel jaar

Vind alle Plus-voordelen op een rijtje. Ben je al plus? Meld je aan

Plus-gebruikers geven Industriecultuur.be een gemiddelde score van 4,3/5!