Vennbahn

Steenkooltreinen dwars door de Hoge Venen

Steenkooltreinen, militaire transporten en stoomlocomotieven dwars door de Hoge Venen hebben plaats geruimd voor fietsers op de historische Vennbahn.

5 april 2016

Geschikt voor fietsers
Bevat praktische informatie
Bereikbaar via openbaar vervoer
Bevat links en achtergrond

De Vennbahn zag het levenslicht in 1889. De Pruisische staat legde in de hoogdagen van de steenkoolindustrie 124 kilometer rails om het zwarte goud en ijzererts tussen het Ruhrgebied en de staalfabrieken in Luxemburg te vervoeren.

0 km: Aachen

De Vennbahn doorkruist 3 landen (Duitsland, België, Luxemburg) en is een samensmelting van 2 spoorlijnen: lijn 48 start in Aachen en loopt tot Sankt Vith (91,4 km) en lijn 47 tussen Sankt Vith en Troisvierges (22,4 kilometer) in Luxemburg.

22 km: Station Raeren

Via het station van Raeren, op een boogscheut van Eupen, duikt de Vennbahn België binnen. In 1959 stapten hier de laatste reizigers van de trein.

Naast het fietspad herinneren de overwoekerde sporen aan wat ooit een druk station was. Daartussen prijkt een oude waterpomp uit het stoomtreintijdperk en verschillende armseinen, waarvan je her en der nog over de bedieningskabels struikelt.

Ook oude buffetwagons en ander spoorwegmaterieel stonden hier weg te roesten. Begin 2019 heeft spoorwegvereniging CF3F de site opgeruimd: de rijtuigen waren rijp voor de sloop, andere vooroorlogse wagons verhuisden ze naar het station van Hombourg.

30 km: Duitse enclaves

De Vennbahn vormt tijdens de Eerste Wereldoorlog een belangrijke aanvoerlijn van Duitse soldaten en oorlogsmaterieel richting front.

Als de Oostkantons na de oorlog door het Verdrag van Versailles aan België wordt toegewezen, ligt de Vennbahn plots op Belgisch grondgebied.

Belgisch grondgebied

De spoorlijn steekt verschillende keren de Duitse grens over. Om niet telkens controles te moeten uitvoeren aan de grens, wordt in 1920 beslist de hele spoorwegbedding Belgisch grondgebied te maken.

Vier stukken Duits grondgebied zijn daardoor afgesneden van de rest van het land en vormen tot op vandaag enclaves, zoals delen van Roetgen.

38,5 km: Westwall in Lammersdorf

Waar de Vennbahn door het Duitse Lammersdorf snijdt, bots je op sporen van de Tweede Wereldoorlog: antitankhindernissen van de Westwall (of Siegfriedlinie) moesten de Duitse grenzen verdedigen tegen eventuele aanvallers.

47,5 km: station Monschau

Voorbij Lammersdorf passeert de Vennbahn restanten van onder meer het station Konzen en Monschau, allebei in Duitsland.

54 km: Kalterherberg

De Vennbahn leidt je onder de brug in Kalterherberg. De treinsporen zijn vanaf de jaren 80 stelselmatig opgebroken.

Van Kalterherberg tot het Belgische Sourbrodt zijn de sporen van de Vennbahn wel blijven liggen. Dat stukje kan je nu met een railbike afleggen.

61,5 km: Grensstation Sourbrodt

Vanaf het Belgische station Sourbrodt laat de Vennbahn Duitsland definitief achter zich. Tot 2004 reden tussen station Sourbrodt en het verderop gelegen Waimes militaire treinen voor het kamp van Elsenborn.

65 km: Draaischijf en seinhuis van Sourbrodt

Een honderdtal meter voorbij Sourbrodt ligt een draaischrijf, die tot voor enkele jaren nog overwoekerd was door struiken en planten. Vlak ernaast staat het seinhuis, met her en der errond verroeste katrollen waarover de kabels liepen voor de manuele seinbediening vanop afstand.

70 km: Brugruïnes

Bakstenen restanten van overbruggingen en oude kilometeraanduidingen markeren het traject tussen Sourbrodt en Waimes.

85 km: Viaduct van Born

In Born legden de Duitsers tijdens de Eerste Wereldoorlog een 23 kilometer lange aftakking van de Vennbahn aan richting Vielsalm. De honderd jaar oude militaire lijn overbrugt het dal via het imposante Freiherr-von-Korff-viaduct, waarvan je door een van de 11 bogen fietst.

86 km: Draaischrijf

Voorbij Born rijd je weer temidden de Hoge Venen en passeer je deze brug en opnieuw restanten van een draaischijf.

91 km: Sankt-Vith

Het station van Sankt Vith sloot in 1982 de deuren, maar was ooit een komen en gaan van treinen. Van hieruit kon je naar Aken, Libramont en Luxemburg reizen. Het station huisvest nu een museum dat onder andere de Vennbahn belicht.

93,7 km: Onder de E42

Via een korte treintunnel laten we het station van Sankt Vith achter ons. We fietsen onder het viaduct van Breitfeld verder naar de volgende halte: Lommersweil.

95,1 km: brug bij Neidingen

Net voorbij het dorpje Neidingen fiets je onder deze spoorbrug door. De sporen van de Vennbahn overbrugden vroeger de weg waar je op rijdt.

97 km: Lommersweilertunnels

Via een viaduct over de rivier Braunlauf bereikt de Vennbahn de 166 meter lange Lommersweilertunnels. De tunnel waardoor het fietspad loopt, dateert van 1888, de andere is in 1908 gebouwd bij de ontdubbeling van het spoor en biedt nu onderdak aan vleermuizen.

Voorbij de tunnel kom je aan in station Lommersweiler. De niveauverschillen zijn de laatste resten van het perron. Tussen Sankt Vith en Lommersweiler reden tot 1954 treinen.

98,5 km: Gedynamiteerd viaduct

In Hemmeres is het viaduct boven de rivier de Our tijdens de Tweede Wereldoorlog opgeblazen. Het bakstenen bouwsel is nooit hersteld, waardoor treinverkeer op dit stukje Vennbahn sindsdien niet meer mogelijk is.

103 km: Burg-Reuland

Na het station van Reuland slingert de Vennbahn zich naar Burg-Reuland. Hier kon je tot 1964 de trein nemen naar het eindstation in Troisvierges.

108 km: Oudler

Net voor je Oudler binnenrijdt, kruist je pad nog dit bakstenen viaduct.

De laatste kilometers Vennbahn op Belgisch grondgebied nemen je via Oudler mee tot aan de Luxemburgse grens.

118,5 km: tunnel van Huldange

De ingraving van de 800 meter lange Huldangetunnel bij Wilwerdange is aan beide zijden met gemetselde bogen afgewerkt. Door de tunnel zelf fietsen kan niet (meer), ook deze plek is nu voorbehouden voor vleermuizen.

Voorbij de tunnel bereik je het eindpunt: het Luxemburgse station Troisvierges.

Hoe kan ik deze plaats bezoeken?

Deze info is alleen toegankelijk voor Plus-gebruikers. Als Plus-gebruiker:

Ontdek je het adres, gps-coördinaten en bezoekinstructies. Benieuwd? Bekijk een voorbeeld.
Krijg je toegang tot de kaart met 600 bestemmingen.
Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes voor wandelaars en fietsers, kortingen bij musea en toegang tot de nieuwste verhalen.