Hasard in Cheratte

Verdwenen brutalisme bij Hasard in Cheratte

Aan de vooravond van de reconversie van de ruïnes van de steenkoolmijn van Hasard in Cheratte bij Luik werd de imposante betonnen schachtbok geveld.

9 oktober 2023

Bevat praktische informatie

Bevat links en achtergrond

De eerste koolexploitatie in de mijn van Cheratte begon rond 1850, maar stopte een kwarteeuw later abrupt als gevolg van een ongeval. In 1907 kreeg de mijn nieuw leven ingeblazen. Boven de eerste put werd toen onder meer het gezichtsbepalende, neomiddeleeuws complex neergepoot.

Malakofftoren uit het Ruhrgebied

Voor de veertig meter hoge schachttoren haalden de ontwerpers onmiskenbaar de mosterd bij de Malakofftorens die tot voor 1900 schering en inslag waren in het Duitse Ruhrgebied.

Ondanks zijn middeleeuwse uiterlijk was hij zijn tijd vooruit. De extractietoren was de eerste in het land waar de ophaalmachine zich bovenaan in de toren bevond, recht boven de put, en niet in een ophaalgebouw ernaast.

Betonnen reus

De Malakofftoren stond in schril contrast met het 45 meter hoge, betonnen gevaarte dat vanaf 1938 werd gebouwd boven een derde put. De Tweede Wereldoorlog gooide echter zand in de wielen voor de brutalistische toren.

Pas na afloop van de oorlog werd de technische uitrusting aangebracht en het duurde tot 1955 vooraleer de betonnen schachtbok uiteindelijk in gebruik werd genomen. Een doodgeboren kind aangezien hij nog geen twintig jaar later werd uitgeschakeld.

Afbraak

Van de betonnen schachtbok ontbreekt vandaag elk spoor. Uitgerekend veertig jaar na de sluiting van de mijn, in 2017, werd hij met de grond gelijk gemaakt. Het was te duur om alles te behouden. Weg dus met de betonnen schachtbok.

Drie generaties schachttorens

De betonnen schachtbok is niet de enige toren die van het toneel verdween. Een tweede put werd in 1924 bekroond met een schachttoren die, in tegenstelling tot de Malakofftoren, bestond uit een metalen draagstructuur en opgevuld werd met bakstenen. Ook deze schachttoren werd eerder al gesloopt. Nochtans illustreerden de drie torens drie verschillende generaties van schachttorens.

Hogerop is een bescheidener betonnen schachtbok uit 1927 wel bewaard gebleven. De Tour Belle-Fleur zorgde voor de ondergrondse ventilatie.

Ecologische woonwijk

Het neogotische ensemble van begin twintigste eeuw krijgt na meer dan veertig jaar leegstand nieuw leven ingeblazen. In 2013 werden plannen uitgerold om onder meer de Malakofftoren en de lampenzaal op te knappen tot een ecologische woonwijk.

De saneringswerken begonnen in 2017 en werden in 2022 afgerond, de heropbouw kan (met enige vertraging) beginnen.

Hoe kan ik deze plaats bezoeken?

Deze info is alleen toegankelijk voor Plus-gebruikers. Als Plus-gebruiker:

Ontdek je het adres, gps-coördinaten en bezoekinstructies. Benieuwd? Bekijk een voorbeeld.
Krijg je toegang tot de kaart met 600 bestemmingen.
Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes voor wandelaars en fietsers, kortingen bij musea en toegang tot de nieuwste verhalen.