Trap binnenin het bouwvallige fort in Luik

Fort de la Chartreuse

Ruïnes van een Nederlands fort

Tweehonderd jaar heeft het Luikse Fort de la Chartreuse op de teller. Daarmee maakte het zowel de Belgische onafhankelijkheid mee als de Duitse machtsgreep tijdens de twee wereldoorlogen.

Voor de bouw ervan moeten we meer dan 200 jaar terug in de tijd, naar 1815, toen Napoleon definitief verslagen werd tijdens de Slag van Waterloo. De Nederlandse koning Willem I zwaaide voortaan de scepter over de Nederlanden (het huidige Nederland en de Belgische provincies).

Om de zuidelijke grens van de Nederlanden te beschermen tegen een eventuele Franse invasie, gaf Willem I in 1817 groen licht voor de bouw van het Fort de la Chartreuse op de plaats van een vroeger kartuizerklooster.

Belgische onafhankelijkheid

In de zomer van 1830 kwamen er barstjes in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: België werd onafhankelijk en wilde de Nederlanders zo snel mogelijk buiten.

Aan de poorten van la Chartreuse troepte een honderdtal Luikenaars samen, gewapend met ladders. Ze eisten het vertrek van de Nederlandse militairen, nog geen 30 soldaten, en hesen er de Luikse vlag.

Fortengordel

Daarna zakte het fort weg in de vergetelheid. Omwonenden ijverden zelfs voor de sloop ervan. Tot in 1870. De Frans-Duitse Oorlog schudde België hardhandig wakker: het moest zich wapenen tegen zijn buurlanden.

De Belgische regering besloot een nieuwe fortengordel te bouwen rond Antwerpen, Namen en Luik. Rond Luik werden 12 nieuwe forten neergeploft die de steenkool- en staalindustrie moesten beschermen tegen de Duitse agressie.

De Slag om Luik

En het fort de la Chartreuse? Dat degradeerde tot een eenvoudige kazerne. Geen wonder dat het zonder slag of stoot viel toen het Duitse leger op 5 augustus 1914 de aanval opende op de Luikse forten.

Na tien dagen was de hele fortengordel als een kaartenhuisje in elkaar gezakt en viel Luik - pardon: Lüttich - in Duitse handen.

Executies

Het Duitse leger vertimmerde het fort tot gevangenis: onder meer de directeur van wapenfabrikant Herstal verdween er achter de tralies. 48 gevangenen verging het nog slechter: zij werden er gefusilleerd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog herhaalde de geschiedenis zich: ook toen was la Chartreuse een Duits cachot.

Nieuwe blokken

Halfweg 20ste eeuw breidde het Belgische leger het fort uit met drie nieuwe, bakstenen blokken om soldaten in te huisvesten en eten te bereiden.

Ondanks de nieuwbouw trok het Belgisch leger zich mondjesmaat terug uit het verouderde complex. In 1982 trok de laatste soldaat de deur achter zich dicht.

Beschermd

In 1989 werd het fort beschermd als monument, maar dat heeft het sterke verval niet kunnen stoppen.

De 200ste verjaardag van la Chartreuse, gebouwd tussen 1818 en 1823, is er eentje in mineur. Daken zijn ingezakt, trapleuningen losgewrikt en struikgewas en bomen klimmen zich een weg naar boven.

Hoe kan ik deze plaats bezoeken?

Deze info is alleen toegankelijk voor Plus-gebruikers. Als Plus-gebruiker:

  • Ontdek je het adres, gps-coördinaten en bezoekinstructies. Benieuwd? Bekijk een voorbeeld.
  • Krijg je toegang tot de kaart met 600 bestemmingen.
  • Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes voor wandelaars en fietsers, kortingen bij musea en toegang tot de nieuwste verhalen.

Krijg toegang 29,90 euro voor een heel jaar

Vind alle Plus-voordelen op een rijtje. Ben je al plus? Meld je aan

Plus-gebruikers geven Industriecultuur.be een gemiddelde score van 4,3/5!

 

Meer artikels over