Fort van Brasschaat

Een militaire spoorlijn, een vervallen monument en een antitankgracht omgorden de ruïnes van het fort van Brasschaat.

24 november 2019

Het was een van de bolwerken die deel uitmaakte van de Stelling van Antwerpen: een verdedigingsgordel van forten die aangelegd werd in aanloop naar de Eerste Wereldoorlog.

Naast Antwerpen werden ook Luik en Namen ingesnoerd door een fortengordel.

Het fort van Brasschaat was in 1912 afgewerkt, net op tijd voor de Eerste Wereldoorlog.

De forten konden de Duitse invasie niet tegenhouden: op 10 oktober 1914 was de slag om Antwerpen beslecht.

Antitankgracht

Tussen beide wereldoorlogen versterkte het leger de Stelling van Antwerpen met een 33 kilometer lange Antitankgracht die de forten met elkaar verbond.

Militaire transporten

Om troepen en materieel naar het fort van Brasschaat te voeren, werd in 1926 een zes kilometer lange militaire spoorlijn aangelegd tussen het station van Kapellen en Brasschaat.

De lijn is al jaren niet meer in gebruik en loopt nu dood op de poorten van het militair domein.

In de achtertuin van het fort zit nog een aandenken verstopt: het "Monument Ontploffing Fort Van Brasschaat".

Het volledig vervallen monument herdenkt een ongeval waarbij acht soldaten van de Cavalerieschool in 1937 om het leven kwamen bij een ontploffing. De krater is nog altijd te zien.

Oefenterrein

Door nieuwe aanvalstechnieken speelden de Belgische forten tijdens de Tweede Wereldoorlog amper nog een rol van betekenis. Na 1945 gebruikte het Belgisch leger het forteiland als oefenterrein.

De linkervleugel van het fort stond kennelijk in de weg, want het werd eind jaren 70 opgeblazen. Dat de dynamitering geen succes werd, kan je vandaag nog zien aan de brokstukken die verspreid liggen langs de oever.