Betonnen zwembad in Wervik

Brutalistisch zwembad Wervik

Brutalistisch zwembad met de grond gelijk gemaakt

Langs de Leie in Wervik prijkte tot in het najaar van 2024 een opvallend brutalistisch zwembad waarmee ingenieur en architect Lucien Cnockaert zijn thuisstad een smoel gaf.

Cnockaert kreeg in 1969 de opdracht om Wervik op de kaart te zetten met een nieuw zwembad, maar het ontwerp en de bouw ervan sleepten ruim tien jaar lang aan. 

Het plan waar Cnockaert op broedde, was dan ook niet alledaags. In plaats van de badkuip in de grond te graven, koos hij ervoor om het bad bovengronds te plaatsen en het hele zwembad op betonnen peilers te laten rusten.

Hoog en droog, dus. De overstromingen van de Leie in 1965 en 1966 lagen duidelijk nog vers in het geheugen. De vrije ruimte onder het zwembad kon worden gebruikt voor markten, maar werd in realiteit al snel extra parkeerruimte.

Betonreliëftekeningen

Naast de markante betonstructuren en het hangdak viel het zwembad ook op door brandglazen die intussen zijn vervangen door gewone ramen. Reliëftekeningen in het natte beton door kunstenaar Lionel Holvoet vormen de kers op de betonnen taart.

Betonrot

Tijdens de hoogdagen lokte het bad wel 150.000 bezoekers per jaar, maar de laatste jaren ging het bergaf. Al in 1999 werd betonrot vastgesteld. Daarop werd een deel van de constructie met netten ingepakt om vallend puin op te vangen. Maar al bij al blijkt het met de toestand van het gebouw best mee te vallen.

Facturen

De uit de bocht vliegende gas- en elektriciteitsprijzen deden het bad finaal de das om. De rekeningen stonden niet meer in verhouding met het zwemplezier van gemiddeld 66 waterratten per dag. 

Daarom kondigde het stadsbestuur, amper twee weken na het overlijden van architect Lucien Cnockaert op 13 februari 2022, de definitieve sluiting aan van het zwembad. Op 30 september plonsden de laatste zwemmers in het bad.

De sluiting illustreert een bredere trend in Vlaanderen. Het totale aantal zwembaden blijkt de afgelopen 20 jaar te zijn gedaald van net geen vierhonderd naar minder dan driehonderd.

Petitie

Nog geen jaar na de sluiting leek het lot van het zwembad al bezegeld. Het stadsbestuur van Wervik zag duidelijk de erfgoedwaarde niet van de betonnen parel. Het gebouw moest dan ook zo snel mogelijk weg, ondanks een massaal ondertekende petitie en een bezwaarschrift dat werd afgewimpeld.

Open constructie

Frederik Cnockaert, zoon van de architect van het bad, bood via een Facebookgroep een waaier aan herbestemmingen aan. Hij pleitte bijvoorbeeld om een open constructie te behouden. Op die manier waren geen dure ingrepen nodig om het gebouw aan te passen aan de strengere normen van vandaag. 

Of waarom het gebouw niet in stand houden als ontmoetingsplaats of tentoonstellingsruimte? Tijdens het streetartfestival Oosthaven deden de betonnen fundamenten van het zwembad al dienst als canvas voor graffiti-artiesten. Het mocht allemaal niet baten. In september 2024 ging de sloop van het zwembad van start.

Hoe kan ik deze plaats bezoeken?

Deze info is alleen toegankelijk voor Plus-gebruikers. Als Plus-gebruiker:

  • Ontdek je het adres, gps-coördinaten en bezoekinstructies. Benieuwd? Bekijk een voorbeeld.
  • Krijg je toegang tot de kaart met 600 bestemmingen.
  • Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes voor wandelaars en fietsers, kortingen bij musea en toegang tot de nieuwste verhalen.

Krijg toegang 29,90 euro voor een heel jaar

Vind alle Plus-voordelen op een rijtje. Ben je al plus? Meld je aan

Plus-gebruikers geven Industriecultuur.be een gemiddelde score van 4,3/5!

 

Meer artikels over