De 49 meter lange "Pont d'Allain" overbrugt de Schelde in Chercq bij Doornik.

Cimenteries Alexandre Dapsens
De betonnen restanten van de Cimenteries Alexandre Dapsens zijn wellicht de oudste getuigen van de techniek van voorgespannen beton in ons land.
22 december 2022
Halfweg de Tweede Wereldoorlog trok constructeur Blaton op vraag van de Doornikse cementfabriek Dapsens vier nieuwe silo's en een verpakkingskamer op. In maart 1943 begon de bouw ervan en na amper vijf maanden was de klus geklaard.
Niet alleen de snelle bouw trok de aandacht. Ook de bouwtechniek die erop werd toegepast, was een absolute wereldprimeur. Blaton gebruikte namelijk het Blaton-Magnelsysteem van voorgespannen beton.


Voorgespannen beton
Bij voorgespannen beton worden stalen kabels in het beton onder spanning geplaatst. De Gentse professor Gustave Magnel ontwikkelde aan de Universiteit Gent een eigen, Belgische variant op de techniek die de Fransman Eugène Freyssinet bedacht. Magnel werkte daarvoor samen met de firma Blaton, vandaar de naam van hun vondst: het Blaton-Magnelsysteem.
De nieuwe techniek vereiste een lager materiaalverbruik zoals cement en staal, handig in tijden van oorlogsschaarste, en maakte de bouw van imposante constructies mogelijk. Zo ontwierp Magnel in 1948 voor de Gentse texielfabriek Union Cotonnière een uitgestrekte fabriekshal met amper kolommen of steunpunten.
Passerelle

De techniek van voorgespannen beton werd niet alleen losgelaten op de ongeveer zeventien meter hoge silo's van de cementfabriek, maar ook op de passerelle die de nieuwe silo's verbond met vier oudere kokers uit 1925 in gewapend beton.
Betonnen afdak
In de jaren vijftig kwam er nog een bijzondere constructie bovenop. Aan de voet van de silo's werd een parapluvormig afdak gebouwd dat op één stervormige pilaar rust. Onder het afdak konden de vrachtwagens zand en cement laden en lossen zonder nat te worden.



Appartementen en lofts
Na de sluiting van Dapsens kwamen de silo’s nog van pas om graan te stockeren, maar intussen staan ze ook alweer jaren leeg. Binnenkort komt daar verandering in: rond de kokers worden nieuwe woonblokken gemetseld, het betonnen afdak blijft behouden.

- Patrimoine industriel: Note sur la valeur patrimoniale du Pont (SNCB) de Chercq franchissant l’Escaut à Allain (pdf)
- UGent: Gustave Magnel
Culot, M., Devos, R., Espion, B., Pesztat, Y., & Van De Maele, J. (2018). Blaton : une dynastie de constructeurs. Bruxelles: Archives d'architecture moderne.
Lheureux, C., & Wittevrongel, B. (2017). Guide d'architecture moderne et contemporaine 1863-2016 : Tournai & Wallonie picarde. Sprimont: Pierre Mardaga Editeur.
Cementfabriek Daspens
Allée des Princes d'Allain
7500 Doornik
Zowel de silo's als het betonnen afdak zijn vanaf de straat en de oevers van de Schelde goed te zien. De gebouwen zelf zijn niet toegankelijk. Even verderop bevindt zich trouwens de spoorbrug d'Allain, nog zo'n constructie uit voorgespannen beton.