Ruïne bakstenen Rijnbrug

Eisenbahnbrücke Wesel

Duitslands langste Rijnbrug

Oudejaarsavond 1874. Over een honderden meter lang spoorviaduct bij het Duitse Wesel dendert een eerste trein over wat de transnationale spoorlijn tussen Parijs en Hamburg zal worden.

Dat het nieuw geopende baanvak tussen Wesel en Venlo net in de Duitse vestigingsstad Wesel de Rijn overstak, was geen toeval. Vanuit militair standpunt werden dergelijke bruggen als een risico gezien voor buitenlandse aanvallen. Vaste bruggen moesten daarom worden verdedigd. Een Rijnbrug was daardoor alleen haalbaar bij Wesel, de thuishaven van een fort.

Voorlandbruggen

De keuze van de locatie had ook een keerzijde. Bij hoogwater stonden ook de oevers van de Rijn hier meer dan eens blank. Vandaar dat langs beide zijden 770 meter lange voorlandbruggen uit baksteen werden opgetrokken die rusten op meer dan honderd landpijlers.

De bouw van beide voorlandbruggen en de ijzeren brugdelen over de Rijn zelf begon ergens in 1871 en duurde drie jaar (foto's Publiek Domein). Bij zijn voltooiing was het de langste brug over de Rijn in Duitsland, een record dat tot 1913 overeind bleef.

Bewakingstorens

Op verschillende plaatsen werden metershoge, versterkte torens opgetrokken en afgewerkt met kantelen om de brug te bewaken. Over de Rijn zelf bestond de brug uit vier stalen secties van elk meer dan honderd meter lang.

Steenkool en tanks

De Rijnbrug in Wezel werd niet alleen gebruikt door internationale reizigerstreinen, maar ook voor het transport van steenkool uit het Duitse Ruhrgebied. In de Eerste Wereldoorlog kwamen daar ook militaire transporten bovenop. Dagelijks staken wel twintig militaire treinen de Rijn over met aan boord troepen en oorlogsmaterieel.

Na afloop van de Eerste Wereldoorlog gingen stemmen op om de brug op te blazen met als doel een nieuwe Duitse aanval tegen Frankrijk te verhinderen. Zover kwam het niet. Buurland Nederland wilde de brug behouden om steenkool te kunnen blijven aanvoeren uit het Ruhrgebied. 

Het internationaal reizigersverkeer werd wel lamgelegd. Vanaf begin 1923 werd het Duitse Ruhrgebied namelijk bezet door Franse en Belgische troepen. Zij bezetten het economische hart van Duitsland om de herstelbetalingen af te dwingen die waren afgesproken in het Verdrag van Versailles. 

Belgische bezetting

In Wesel zwaaiden enkele Belgische regimenten voortaan de plak. Pas na het einde van de bezetting eind 1924 kwam het internationale treinverkeer weer op dreef.

Laatste brug

De betonnen bunker die in de brug werd verwerkt, dateert vermoedelijk van in de Tweede Wereldoorlog. Opnieuw vertolkte de spoorbrug een belangrijke rol, zeker in de slotfase. Het was de allerlaatste brug waarover de Duitse Wehrmacht zich kon terugtrekken nadat Engelse, Canadese en Amerikaanse troepen oprukten vanaf de Nederlandse grens.

Op 10 maart 1945 trok het Duitse leger zich achter de Rijn terug en bliezen Duitse soldaten de spoorbrug op. De brug werd nooit meer heropgebouwd, wel integendeel: de overblijvende brugpijlers die de scheepvaart hinderden in de Rijn, werden in 1968 afgebroken.

Hoe kan ik deze plaats bezoeken?

Deze info is alleen toegankelijk voor Plus-gebruikers. Als Plus-gebruiker:

  • Ontdek je het adres, gps-coördinaten en bezoekinstructies. Benieuwd? Bekijk een voorbeeld.
  • Krijg je toegang tot de kaart met 600 bestemmingen.
  • Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes voor wandelaars en fietsers, kortingen bij musea en toegang tot de nieuwste verhalen.

Krijg toegang 29,90 euro voor een heel jaar

Vind alle Plus-voordelen op een rijtje. Ben je al plus? Meld je aan

Plus-gebruikers geven Industriecultuur.be een gemiddelde score van 4,3/5!