Puits Théodore

De mijn Amélie was de eerste waar in 1908 kali (ofwel 'potasse') werd gewonnen. De naam van de mijn was een eerbetoon aan Amélie Zurcher. Zij stimuleerde proefboringen en hoopte steenkool te ontdekken. In plaats daarvan stootte ze op kali-rijke ertsen. Uit verder onderzoek bleek het kaliumbekken zich uit te spreiden ten noorden van Mulhouse. 

Kaliumsulfaat

De ertsen bevonden zich 400 tot 1.000 meter onder de grond en vormden een van de grondstoffen om kunstmest te produceren. Onder meer de Produits Chimiques de Tessenderloo gebruikte vanaf 1920 de kali van de Mines domeniales de potasse d'Alsace om er kaliumsulfaat mee te maken.

Haven van Antwerpen

De kali werd vanuit Mulhouse op treinen gestort richting Straatsburg. Daar werd de kali verscheept naar Antwerpen. De haven van Antwerpen werd namelijk een draaischijf voor de opslag en de export van kalizouten uit de Elzas, zo blijkt uit de Veldtekening Kunstmeststoffen van ETWIE. Op de kaaien langs het Albertdok strekten zich verschillende kalimagazijnen uit die vandaag zijn gesloopt. 

In het kielzog van de mijn van Amélie volgden tientallen andere kalimijnen, waaronder de Puits Théodore, ook in Wittenheim. Rond 1950 bereikten de kalimijnen in de Elzas hun absolute hoogtepunt. In 24 verschillende putten gingen 14.000 mijnwerkers onder de grond om kali boven te halen. 

Uitgeput

Vanaf de jaren zestig was de rek eruit: het bekken raakte stilaan uitgeput. In Puits Théodore werd in 1986 de laatste kali bovengehaald. De laatste actieve mijn van de Elzas sloot in 2002. Toepasselijk genoeg was dat de mijn van Amélie, de plaats waar de rush naar kali een eeuw eerder was begonnen. In de Elzas werd uiteindelijk vijfhonderd miljoen ton ruwe ertsen gewonnen.

Brandweer

Vandaag zijn nog een handvol mijnen bewaard gebleven. Boven de Puits Théorode steekt bijvoorbeeld nog altijd de 65 meter hoge ophaaltoren uit, maar vind je ook nog een brandweerkazerne terug.

De directe aanwezigheid van brandweerlui was geen overbodige luxe. In maart 1919 vonden bij twee afzonderlijke incidenten in deze mijn 26 mijnwerkers de dood.  Een monument bij de Puits Théodore herdenkt de 800 doden die gedurende een eeuw gevallen zijn bij de ontginning van kali in de Elzas.