Executieoord Rieme-Oostakker

De goederenwagon werd nog voor de Eerste Wereldoorlog, rond 1911, in Duitsland gebouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg de wagon echter een nieuwe, gruwelijke functie: honderden Belgen werden ermee naar concentratiekampen in Duitsland en Oost-Europa gevoerd. 

Rot hout

Na de oorlog was de wagon nog tientallen jaren in gebruik, in 1997 werd hij uiteindelijk door de NMBS aan het executieoord Oostakker-Rieme geschonken. De wagon kreeg weliswaar al eens een nieuw dak, maar intussen was het hout door en door rot en het ijzer verroest. Daarom besliste Monumentenwacht Oost-Vlaanderen in 2023 de wagon te laten opknappen door de Zottegemse leerlingen. In 2024 werd het gerestaureerde en groen geschilderde rijtuig teruggeplaatst. 

Munitiedepot

Op de plaats van het executieoord Oostakker-Rieme legde de Belgische staat vanaf 1938 halsoverkop een munitiedepot aan in Oostakker met het oog op de Duitse dreiging. Het depot speelde weliswaar een rol tijdens de verdediging van het Bruggenhoofd Gent in mei 1940, maar verdween daarna in de vergetelheid. 

Pas in 1942 viel het oog van de Duitse bezetter op het munitiedepot. Het domein veranderde in een van de vaste terechtstellingsplaatsen voor ter dood veroordeelden uit Oost- en West-Vlaanderen.

De eerste terechtstellingen in Oostakker vonden plaats in februari 1943 en gingen door tot lang nadat de geallieerden al op de Normandische stranden waren neergestreken. Op 24 augustus 1944 vond de laatste collectieve executie plaats in Oostakker. De geëxecuteerde verzetslieden werden er in een massagraf gedumpt.

66 lichamen

Na de bevrijding, in oktober 1944, werden de 66 lichamen ontgraven om ze te kunnen identificeren aan de hand van kledingstukken, ringen, sleutels of documenten die ze nog op zak hadden. 

Een hartverscheurend tafereel voor de familie van de slachtoffers: 'Aan de ijzeren ingangspoort staan treurende familieleden in angstige afwachting teneinde iets meer omtrent de laatste ogenblikken van hun dierbaren te kunnen vernemen', klinkt het in de krant van die tijd.

Na de oorlog werden er allerlei oorlogstuigen opgeslagen, waaronder overblijfselen van de V1 en de V2. Manschappen van ontmijningsbataljons konden er ook springstoffen leren onschadelijk maken in een nagebootst mijnenveld. 

Bedevaart

In 1951 vond een eerste bedevaart plaats naar het executieoord dat intussen werd ingericht als een herdenkingsplaats. De kruisjes op het domein herdenken de ter dood veroordeelden. Beeldhouwer Geo Vindevoghe ontwierp onder meer een reeks bronzen beelden die begin deze eeuw vervangen werden door minder diefstalgevoelige polyester exemplaren. 

Ook in Rieme bevond zich een executieoord, maar de kruisjes die de 23 verzetsmensen daar herdachten verhuisden in 1998 naar Oostakker. Het executieoord in Rieme moest namelijk wijken voor de aanleg van het Kluizendok.