Olympisch Stadion Berlijn

Olympisch Stadion Berlijn

Sporen van de nazi-spelen van 1936 in Berlijn

In 1936, net voor de Tweede Wereldoorlog uitbrak, organiseerde Duitsland de Olympische Zomerspelen in Berlijn, ook wel bekend als de nazi-Spelen.

Het Olympisch vuur ontvlamde op 1 augustus 1936 in het nagelnieuwe stadion van Berlijn, een toonbeeld van de hoogdravende nationaal-socialistische architectuur. 

Nazi-bouwstijl

De sporen van de Olympische Zomerspelen zijn tot op vandaag bewaard en die vind je op een kluitje terug. Zo ligt het olympisch zwembad in de schaduw van het strak symmetrische Olympiastadion. 

Tussen de pilaren van de toegangspoort schitteren de olympische ringen. De schaal van de Olympische vlam domineert de marathonpoort in het stadion, daarrond zijn de namen van de winnaars in steen gebeiteld.

Het Olympiastadion herbergt vandaag voetbalploeg Hertha BSC Berlin, maar ook tijdens internationale events speelt het stadion nog altijd de eerste viool. Zo vonden verschillende wedstrijden er plaats tijdens het WK 2006, de finale van het EK 2024 strijkt ook neer in het Olympiastadion.

Zuilen

Het Olympiastadion was het eerste grote bouwproject van het nazi-regime. Architect Werner March liet zich door nazi-architect Albert Speer adviseren bij het ontwerp van het stadion. De sierlijke Jugendstil-zuilen die March in gedachten had voor de galerij rondom het stadion, werden op aandringen van Speer vervangen door bombastische pilaren die beter aansloten bij de nazi-bouwstijl.

Propaganda

Tijdens de Olympische Zomerspelen van 1936 was het sportieve luik voor de nazi's veeleer bijzaak. Propaganda. Daar was het de nazi's om te doen. Zo blikte regisseur Leni Riefenstahl er de documentairefilm Olympia in, een verheerlijking van het menselijk lichaam dat werd doorspekt met kiekjes van Hitler, swastika's en de Hitlergroet.

Ondanks alle moeite en inspanningen, werden de Olympische Spelen een koude douche voor het nazi-regime. De zwarte Amerikaanse loper Jesse Owens ging namelijk aan de haal met 4 gouden medailles. Een domper op de feestvreugde.

Langemark in Berlijn

Nog een voorbeeld van de doorgeslagen nazi-propaganda tijdens de Zomerspelen van 1936, was de bouw van de Langemarckhalle, een macabere tempel waarvan de naam verwijst naar de West-Vlaamse gemeente Langemark. Daar sneuvelden volgens de Duitse propaganda duizenden heldhaftige jonge soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog. 

De nazi's dikten dat verhaal aan en zette alle zeilen bij om de opofferingsbereidheid van de jonge garde te benadrukken. Het orgelpunt was de bouw van de Langemarckhalle. De zuilen ervan waren behangen met de regimentsvlaggen, een schrijn was gevuld met door bloed doordrenkte aarde uit Langemark terwijl fakkels een grillig licht wierpen op het macabere decor. 

Voordat Adolf Hitler de Olympische Spelen voor geopend verklaarde, bezocht hij dan ook eerst de Langemarckhalle om er in stilte te mediteren.

Klokkentoren

De Langemarckhalle bevindt zich aan de voet van de 77 meter hoge klokkentoren waarin de Olympische klok bengelde. De originele toren raakte zwaar beschadigd bij een brand in de Tweede Wereldoorlog en werd in 1947 opgeblazen door Britse ingenieurs. Wat je ziet, is een reconstructie. 

Ook de Olympische klok, een 9,6 ton zwaar stalen geval dat in Bochum werd gegoten, was de inzet voor propaganda. 

Bij de sloop van de klokkentoren barstte de klok en in de nieuwe klokkentoren werd een replica gehangen.  De originele klok bevindt zich op de begane grond en toont onder meer een (deels gemaskeerde) swastika.

Maifeld

Ook het Maifeld verwijst nog naar de doortocht van de nazi's. De nationaal-socialisten wilden op deze weidse paradeplaats tussen de Langemarckhalle en het Olympiastadion grootse evenementen en de jaarlijkse meimarsen op touw zetten. Tijdens de Spelen vonden er ook polo- en paardensportdressuurwedstrijden plaats.

Aan de rand van het Maifeld kijken twee sculpturen uit op het paradeplein met op de achtergrond de Olympische klokkentoren: een menner met paard.

Discuswerpers

Ten zuiden van het stadion bevindt zich ten slotte een zeven meter hoog beeld van twee discuswerpers, een sculptuur van beeldhouder Karl Albiker uit 1936. Onder meer deze beelden, maar ook andere verwijzingen naar het nazi-regime, vormen al jaren de inzet van een debat of het Olympische terrein verder gedenazificeerd moet worden.

Hoe kan ik deze plaats bezoeken?

Deze info is alleen toegankelijk voor Plus-gebruikers. Als Plus-gebruiker:

  • Ontdek je het adres, gps-coördinaten en bezoekinstructies. Benieuwd? Bekijk een voorbeeld.
  • Krijg je toegang tot de kaart met 600 bestemmingen.
  • Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes voor wandelaars en fietsers, kortingen bij musea en toegang tot de nieuwste verhalen.

Krijg toegang 29,90 euro voor een heel jaar

Vind alle Plus-voordelen op een rijtje. Ben je al plus? Meld je aan

Plus-gebruikers geven Industriecultuur.be een gemiddelde score van 4,3/5!

 

Meer artikels over