Erehal Lilienthalstrasse

Nationaal-socialistische tempel

Te midden van Berlijn, op de grens tussen Kreuzberg en Neukölln, prijkt al zeventig jaar een door de nationaalsocialisten gebouwde tempel ter ere van de gesneuvelde soldaten uit WOI.

2 mei 2016

Bevat praktische informatie

Bereikbaar via openbaar vervoer

Bevat links en achtergrond

Dorische zuilen

Het nog altijd omstreden monument, inclusief Dorische zuiltjes, rolt in de jaren 30 van de tekentafel van architect Wilhelm Büning, die het ontwerpt in opdracht van rijksbouwmeester Albert Speer.

Gevallen soldaten zouden hier jaarlijks op de door de nationaal-socialisten geïntroduceerde "Heldengedenkentag" vereerd worden voor hun "heroïsche vaderlandsliefde".

Plechtig ingewijd

In mei 1940 volgt de plechtige inwijding van de "Ehrenhalle", waarop Adolf Hitler in hoogsteigen persoon aanwezig is.

Bijna meteen daarop barst de Tweede Wereldoorlog los en worden de eerste oorlogssoldaten van 40-45 er begraven.

Soldaten en burgers

Tijdens de Tweede Wereldoorlog worden er 4.935 soldaten én burgerslachtoffers (door bombardementen) begraven. Van een militair erekerkhof is al snel geen sprake meer.

Nadat het Derde Rijk in elkaar klapt, muteert de Ehrenhalle tot rouwkapel voor de nabijgelegen parochie.

Eichenkranz

In 1966 wordt er een kubusvormig gebouw neergepoot voor de Ehrenhalle, waarin de "Eichenkranz" van Ludwig Gies ligt, een beeldhouwwerk uit 1931 dat eerst in de Neue Wache stond.

Sinds 2004 huist de krans in het Deutsches Historisches Museum.

3de pantserdivisie

In een donkere uithoek van het kerkhof hangt een herdenkingsplaat voor de gesneuvelde soldaten van de 3de pantserdivisie Berlin-Brandenburg.

Deze tankafdeling van de Duitse Wehrmacht rolde onder meer Polen, Frankrijk en de Sovjet-Unie binnen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De verlepte bloemenkrans die eronder bengelt, draagt niet meteen bij aan de Salonfähigkeit van het kerkhof en illustreert de controversiële oorsprong ervan.

Delicaat

Het kerkhof ligt -vanwege zijn bouwheer- nog altijd gevoelig.

"Lange tijd lag over de nationaalsocialistische geschiedenis van het kerkhof een mantel van stilte, sinds 2013 begint een openbaar debat over het evenwicht tussen herinneringen en perspectieven", schrijft de Neuköllner daarover.

Kranslegging

Jaarlijks op Volkstrauertag vindt er een kranslegging plaats om de slachtoffers van oorlog en tirannie te herdenken. Het verzet daartegen uit zich in Berlijn via de organisatie Pink Rabbit, die onder meer in Lilienthalstrasse de kranslegging verstoorde.

Krijg nu toegang tot alle insider informatie

De praktische info is alleen toegankelijk voor Plus-leden. Als Plusser:

Ontdek je het adres, gps-coördinaten en achtergrondinformatie. Bekijk een voorbeeld.
Krijg je toegang tot de kaart met 700 locaties en lees je als eerste de nieuwste verhalen.
Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes en kortingen bij musea.
Steun je dit platform zodat we kunnen blijven groeien.