Marcasse

Van Gogh woonde in bittere armoede in Petit-Wasmes, in een huisje om de hoek van de Charbonnage de Marcasse. In april 1879 daalde hij samen met de mijnwerks af in de zevenhonderd meter diepe mijngalerijen om zich een beeld te kunnen vormen van de ondergrondse hel.

Houtskooltekeningen

Als predikant ontfermde hij zich over de mijnwerkers. Hij bewonderde hun zware levensomstandigheden en werd door hen en het industriële landschap geïnspireerd om houtskooltekeningen te schetsen. In de brieven aan zijn broer Theo, schreef hij: "Het is een sombere plek en bij 't eerste gezigt heeft alles in den omtrek iets akeligs en doodsch."

Als je vandaag de ruïnes van achtergelaten mijncomplexen ziet wegkwijnen aan de horizon, zoals die van de Marcasse, verschilt dat beeld niet zo gek veel met wat Van Gogh anderhalve eeuw geleden beschreef aan zijn broer.

Na een half jaar moest Van Gogh al opkrassen. De protestantse gemeenschap vond hem te fanatiek en te moeilijk in de omgang, hij verkaste in de zomer van 1879 naar het nabijgelegen Pâturages. Hij bezocht er de zieken en predikte er de bijbelse boodschap, tot in 1880. Toen liet hij de Borinage achter zich en vertrok naar Noord-Frankrijk, de start van zijn kunstenaarscarrière.

In het nieuwe seizoen van de documentairereeks Interview met de Geschiedenis van Arnaut Hauben zal ook schilder Vincent Van Gogh aan bod komen naar aaleiding van zijn passage in de Borinage.

Mijngas

De mijn van Marcasse herinnert niet alleen aan de doortocht van Van Gogh in de Borinage. Een monument in een nis van de mijn herdenkt de zeventien mijnwerkers die hier om het leven kwamen bij een gasontploffing op 13 januari 1953.

Sluiting

In 1958 viel het doek voor Marcasse, werden de twee metalen schachtbokken gesloopt en verkruimelde de rest van de fabrieksgebouwen (die trouwens niet dateren uit het Van Gogh-tijdperk, maar uit 1920), tot ruïnes.

Hommage aan Van Gogh

Toen Mons in 2015 werd uitgeroepen tot Culturele Hoofdstad van Europa, vonden er geregeld evenementen plaats in Marcasse. Intussen zet Borigines geregeld activiteiten op touw in Marcasse, waaronder een jaarlijkse hommage voor Van Gogh.

De groeiende interesse wakkerde ook de vraag aan om de mijn van Marcasse te bewaren, zoals deze koeltoren met waterreservoir, betonnen passerelles, het ophaalgebouw en andere mijncomplexen.

Réserve du Marcasse

Dit kleine pad, met aan de linkerkant de mijn van Marcasse, slingert zich dwars door het beschermd natuurgebied langs de terrils van de Marcasse tot aan de voormalige spoorlijn 98.