Afscheid van het elektrische werkpaard van de NMBS

Deze serie elektrische treinstellen werden net voor de Tweede Wereldoorlog losgelaten op Belgische spoorlijnen die waren uitgerust met een bovenleiding. Gek veel waren dat er nog niet. Stoomlocomotieven waren nog altijd heer en meester op de sporen. Toch kreeg de elektrificatie in deze periode gestalte.

De spoorlijn tussen Brussel en Tervuren werd in 1931 als testlijn gebruikt voor de elektrificatie, de echte doorbraak kwam er met de ombouw van de lijn tussen Brussel en Antwerpen via Mechelen. Waar 100 jaar daarvoor de eerste treinrit plaatsvond, reden in 1935 de eerste elektrische treinstellen over het spoor.

Een mandje bloemen

Bij de inauguratie van de geëlektrificeerde lijn konden koning Leopold III en zijn gevolg natuurlijk niet ontbreken. In Brussel-Noord kropen ze aan boord van een derdeklasmotorrijtuig van het type 1935.

In de krantenverslagen uit die tijd klonk het allemaal wel heel sobertjes: 'Een mandje bloemen was de gansche te dezer gelegenheid aangebrachte versiering in den wagen.' Toen het sein op groen sprong, bolde de trein weg 'en breekt het Belgisch lint, dat enkele meters voor hem over de sporen is gespannen!'

Nieuwe motorstellen

Voor de geëlektrificeerde lijnen ontwikkelde de NMBS eind jaren dertig een nagelnieuw motorstel, de klassieke motorrijtuigen waarvan in 2024 werd afscheid genomen. Hun bijnaam 'tweetjes' hadden ze te danken aan de twee rijtuigen waaruit ze bestaan. 

Tussen 1939 en 1979 zijn er daarvan 500 gebouwd bij onder meer de Brugse constructeur La Brugeoise et Nivelles en bij Usines Ragheno, een constructeur van spoorwegmaterieel in Mechelen. ACEC in Charleroi bouwde de elektrische installatie en tractiemotoren. 

De elektrificatie luidde, zoals voorspeld, het einde in van de stoomlocomotieven: 'Honderd jaar lang bleef de stoom meester van de spoorbaan. Thans moet hij echter de plaats ruimen voor de electrische drijfkracht die hoe langer hoe meer den stoom zal verdringen,' schreef Het Nieuwsblad. Eind 1966 vond de laatste rit plaats met een stoomlocomotief.

Modernisering

De eerste lichting motorstellen van de 'Tweetjes' werd in het groen gestoken, vanaf 1984 kregen ze een schilderbeurt en verschenen ze in bordeauxrood op het spoornet. In 1999 volgde een nieuwe modernisering. De stellen werden wit-grijs geverfd en het interieur volledig vernieuwd.

De laatste decennia reden de nog overblijvende motorstellen uit de periode 1966-1980 vooral op lokale lijntjes rond Doornik, Charleroi en Bergen. Ook tussen Leuven en Hasselt via Diest bleven ze nog lange tijd pendelen. Maar hun liedje was anno 2024 duidelijk uitgezongen.

Van de honderden exemplaren die ooit rondreden, waren er nog slechts een dozijn actief. Op zaterdag 14 december vond een afscheidsrit plaats van de motorstellen. In Train World zal een motorstel worden bewaard.