Kiruna

De kerk in kwestie werd tussen 1909 en 1912 opgetrokken. Architect Gustaf Wickman liet zich inspireren door de tenten van de oorspronkelijk Sami-gemeenschap die Kiruna bevolkte. De rode kerk is een pareltje waar de Zweden tuk op zijn. Ze verkozen het tot het mooiste gebouw van het land. 

Een halve kilometer per uur

Door grondverzakkingen moest het 672 ton zware gevaarte echter 2,5 kilometer worden verplaatst. Het hele gebouw werd daartoe op een stalen platform getild en met een oplegger naar een nieuwe, veiliger locatie verrold. Op 19 en 20 augustus werd de kerk tegen een snelheid van een halve kilometer per uur 19 en 20 augustus verhuisd.

Een week later volgde ook de klokkentoren. Om de kerk zonder blutsen en builen op de nieuwe plaats te krijgen, werd de weg verbreed tot 24 meter en werden lantaarns, verkeerslichten- en borden tijdelijk verwijderd. De volledige verhuis was rechtstreeks te volgen op de Zweedse televisie. 

De reden van de verhuis? Het oude stadscentrum van Kiruna verzakt langs alle kanten door de ijzeretswinning. Al sinds begin twintigste eeuw wordt er namelijk massaal ijzererts geëxpoloiteerd. De mijnstad heeft er zijn bestaan aan te danken, maar de huidige inwoners betalen daar vandaag een zware tol voor. Door de ondergrondse werken, wordt de bodem onstabiel. De wegen zitten vol bulten en barsten, huizen scheuren uit elkaar.

Oude Kiruna verdwijnt

Daarom begon in 2014 een complexe verhuisoperatie waarbij 6.000 inwoners een nieuw onderkomen krijgen. Intussen verdwijnt het oude Kiruna langzaam maar zeker onder de sloophamer. Het treinstation, stadhuis en ontelbare winkels zijn al van de kaart geveegd. Appartementsblokken zijn zo goed als verlaten en staan te wachten op de sloophamer.

Opgekrikt

Alleen cultureel waardevolle huizen ontsnappen aan de afbraak en worden verplaatst naar de nieuwe stad. Nu de kerk is verplaatst, zijn de voorbereidingen gestart om een reeks woningen op stalen liggers te krikken en te verhuizen naar het nieuwe stadsdeel, zoals een woonhuis aan de Hjalmar Lundbohmsvägen.

Jeruzalemgebouw

Ook het Jeruzalemgebouw krijgt een nieuwe locatie. Het groene gebouw was een vrijgezellenwoning voor mijnwerkers uit de jaren 1920 en schopte het begin deze eeuw tot een beschermd monument.

Eens het verzakte gebied is opgeruimd, zal het een ontoegankelijke, groene buffer vormen tussen de mijn en de rest van de stad. Nu al lopen wegen dood en zijn bepaalde delen braakliggend.

Hedendaagse kunst

Het nieuwe Kiruna rees de voorbije jaren zo'n 4 kilometer oostelijker uit de grond met als landmark een klokkentoren voor het stadhuis, een bibliotheek, congrescentrum, winkelstraten, hotels en het Kin Museum voor hedendaagse kunst.

Staatsbedrijf

LKAB, het Zweedse staatsbedrijf dat de ijzerertsmijn van Kiruna exploiteert, hoestte de kosten op voor de verplaatsing van de kerk en woningen, maar bouwt ook nieuwe huizen en appartementen voor de getroffen inwoners. De economische belangen zijn dan ook groot.

Zeldzame aardmetalen

Kiruna huisvest de grootste ondergrondse ijzerertsmijn ter wereld. Maar ijzer is niet de enige ondergrondse rijkdom. Naast ijzererts werden er enkele jaren geleden ook grote hoeveelheden zeldzame aardmetalen aangetroffen. 

Een zege voor Europa om minder afhankelijk te zijn van andere machtsblokken, minder goed nieuws dus voor de inwoners van Kiruna en de oorspronkelijke bewoners, de Sami. Door de nieuwe vondst zullen de routes die ze volgen met hun rendieren moeten worden aangepast.