Schmalgrafmijn

Moresnet

Zinksporen van de Vieille Montagne

Neutraal Moresnet vormde tussen 1816 en 1920 een ministaat aan de grens met België waar zinkbedrijf Vieille Montagne de lakens uitdeelde.

De Luikse chemicus Jean-Jacques Dony verwierf begin negentiende eeuw een concessie om zink boven te halen op de grens tussen België, Nederland en Duitsland. Dony had namelijk een proces ontwikkeld om het zink op grote schaal uit het gesteente los te krijgen. Alleen: zijn uitvinding vergde handenvol geld. Geld dat Dony niet had. 

Bankier

Daarom werd de bankier François-Domonique Mosselman aan boord gehaald. Hij pompte handenvol geld in het zinkbedrijf Vieille Montagne.

In Moresnet rezen mijnen, zinkovens en walserijen uit de grond. Het resultaat? Elke jaar produceerde het bedrijf een half miljoen ton zink. Het zink werd onder meer gebruikt als dakbedekking (Foto Publiek domein).

Ministaat

In de beginjaren maakte Moresnet deel uit van het Franse keizerrijk van Napoleon, maar nadat hij van de troon werd gestoten in Waterloo, rolden de Europese grootmachten over elkaar om er de macht te grijpen. Aangezien ze er tijdens het Congres van Wenen niet over eens raakten wie Moresnet mocht leiden, werd het gebied als een neutraal ministaatje bestuurd. 

Neutraal Moresnet werd in 1919, na de Eerste Wereldoorlog en het Verdrag van Versailles, officieel bij België gevoegd. Alleen genummerde grensstenen markeren nog de vroegere grenzen van deze ministaat.

Schmalbach

In 1950 werd de zinkproductie stopgezet en verdween Vieille Montage van het toneel. Toch zijn nog enkele sporen te vinden van de zinkontginning zoals het schachtdeksel van Schmalbach, een van de mijnen die de Vieille Montagne exploiteerde, en een toegangstunnel tot de ondergrondse mijn voor een smalspoortrein.

Sporen van de zinkindustrie

In Kelmis zelf bleef de Casinovijver over, een waterreservoir om zinkertsen te wassen. Het vroegere directiegebouw huisvest dan weer een museum over de Vieille Montagne. De kuil waaruit het zink werd bovengehaald, is dichtgegooid en vormt nu de Galmeiplatz. En de Vieille Montagne zelf? Het bedrijf zelf versmolt in 1989 met Union Minière, vandaag Umicore.

Einde verhaal? Toch niet. Eind 2017 vroeg de firma Walzinc een vergunning aan om de bodem uit te kammen op zoek naar overblijvende ertsen. Het Waalse Gewest is niet per definitie tegen, maar de inwoners zien een nieuwe mijn liever gaan dan komen.

Krijg nu toegang tot alle insider informatie

De praktische info is alleen toegankelijk voor Plus-leden. Als Plusser:

  • Ontdek je het adres, gps-coördinaten en achtergrondinformatie. Bekijk een voorbeeld.
  • Krijg je onbeperkt toegang tot de kaart met 700 locaties en lees je als eerste de nieuwste verhalen.
  • Ontvang je digitale reisgidsen, uitgestippelde routes en kortingen bij musea.
  • Steun je dit platform zodat we kunnen blijven groeien.

Krijg toegang tot Plus >> € 39,90 voor een heel jaar

Vind alle Plus-voordelen op een rijtje. Ben je al plus? Meld je aan

Plus-gebruikers geven Industriecultuur.be een gemiddelde score van 4,3/5!

 

Meer artikels over