Industrieel erfgoed langs de Dender

De 30 kilometer lange erfgoedfietsroute van Erfgoedcel Denderland brengt je op het spoor van industrieel erfgoed in en rond Aalst.

• Download de ErfgoedApp in de App Store of in de Google Play Store en fiets mee van Aalst naar Okegem.
• De fiets- en wandelgids #STROOM brengt je naar het erfgoed langs spoor en Dender, bestel je exemplaar via Erfgoedcel Denderland.

Textiel langs de Tragel

De komst van de spoorweg in Aalst in 1853 en zijn ligging langs de Dender werkte als een magneet op industrie in de 19e eeuw. Dat bewijst je passage aan de Tragel, waar de gevel van de katoenspinnerij 'La Georgie' en de watertoren van de Filature et Filteries Réunies (F.F.R.) je pad kruisen.

Bij F.F.R. werd vanaf 1886 gesponnen, getwijnd, gebleekt en geverfd dat het een lieve lust was, maar in 1989 sloot het bedrijf de deuren. De gebouwen kregen een nieuwe bestemming als eventlocatie.

Langs de overkant van de Dender zie je de restanten van spinnerij, ververwij en weverij Roos, Geerinckx & De Naeyer opduiken. In 1950 kwam de klad erin en moest de producent van katoenen dekens de deuren sluiten.

Kasteel of station?

Het is het enige stadsstation van zijn hand dat nog overblijft, dat van Ninove, Dendermonde, Geraardsbergen en Lokeren zijn vervangen door nieuwbouw.

De zone tussen het station en de Dender bulkt van het industrieel erfgoed. Hier vond je textielfabrieken, een gistfabriek, de vismijn en een tram die tot 1962 naar Brussel bolde.

Werfplein

Zijn blik glijdt onder meer over mouterij De Wolf-Cosyns uit 1883. Het magazijn is vandaag verbouwd tot lofts.

Industrieel eiland

Daens leidt ons naar het eiland Chipka dat tussen de dedempte kronkels en bochten van de oude bedding van de Dender lag (nu de Burchtstraat) en de gekanaliseerde Dender. Vanaf 1886 kon je er een duik nemen in het eerste publieke openluchtbad van Aalst, maar dat is lang geleden tijd.

Het eiland wordt vandaag ingepalmd door 'den Amylum', ofwel Tereos dat tarwe verwerkt tot zetmeel en zoetstofingrediënten.

Wanneer je de Leo Gheeraerdtslaan volgt, wordt de Dender op je rechterkant geflankeerd door de gebouwen van Tereos. De letters 'G.R.' sieren nog de gevel ervan, een verwijzing naar een van de vroegere namen, Glucoseries Réunies. Links steken de acht reusachtige silo's uit waar het graan wordt opgeslagen.

Redt u Zelven

Aan de Zeebergbrug, vernoemd naar brouwerij Zeeberg die er tot 1975 actief was, steekt een opmerkelijke gevel zijn kop op.

Een bos van schoorstenen

Vanop het jaagpad langs de Dender passeer je een stoet schoorstenen. De eerste die aan de beurt komt is van fabrieksschouw van Interstroom, dat Aalsterse bedrijven en gezinnen van 1990 tot 2007 van stoomverwarming voorzag. Daarna volgt de schouw van de Union Cotonnière d'Erembodegem langs de spoorweg en verderop eentje van weverij L'Eolienne.

Sas van Teralfene

De kanalisatiewerken aan de Dender, vereisten de bouw van nieuwe bruggen en sluizen. Het sas van Teralfene is daar een van. Hij wordt tot vandaag met de hand bediend, maar zal door de bouw van een nieuw sluizencomplex in Huissegem overbodig worden. Verderop kruis je nog zo'n sas, dat van Huissegem, dat eveneens vernieuwd zal worden.

Na de start van je fietstocht in het industriële Aalst lijk je stilaan in een andere wereld terecht te komen. Tussen Erembodegem en Okegem is er van industriële activiteiten maar weinig meer te merken en is het al groen dat de plak zwaait.

Ter hoogte van Denderleeuw komt er weer meer leven in de brouwerij. Een ijzeren spoorbrug boven de Dender verbindt de stations van Denderleeuw met Liedekerke, fietsers en wandelaars kunnen de stroom oversteken via de Schiptrekkersbrug, een naam die verwijst naar de mannen, vrouwen, kinderen en paarden die schepen vol steenkool, arduin, bakstenen en graangewassen met kabels voorttrokken vanop het jaagpad.

In Okegem maakt de fietslus rechtsomkeer en keer je langs de andere kant van de Dender terug naar Aalst, maar niet voordat je de vroegere stekskesfabriek, ofwel de luciferfabriek Nervia Match, gepasseerd bent. Lucifers worden er niet meer gemaakt, wel kunststof flessen.

Op de terugtocht doorkruis je onder meer de Wellemeersen, samen met de Kapellemeersen een van de laatste overstromingsgebieden langs de Dender.

Kapellekensbaan

De fietstocht eindigt langs een industriële klepper van formaat langs de Kapellekensbaan in Erembodegem. Sinds Louis Paul Boon de gelijknamige roman schreef, klinkt die straatnaam als een klok. In zijn roman beschrijft hij het gehucht ter Muren waarin Ondineke, de kapel en de fabrieksmuur van Schotte de hoofdrol spelen. Leerlooierij Schotte was actief tot in 1996 en veranderde daarna in een industriële jungle.

Van dat vervallen Schotte is maar weinig meer te herkennen. De oude leerlooierij kreeg een nieuw leven als sportcentrum. De fabrieksschouw, de gerestaureerde muur en portierswoning herinneren aan het industrieel verleden en dat is niet anders aan de overkant van de straat.

Tegen het stadspark was tot 2001 de Bonneterie Bosteels-De Smeth gevestigd, beter bekend van zijn nylonkousen 'Du Parc' die voor internationale bekendheid zorgde.