Koepesysteem

Deze machine, bedoeld om liftkooien op en neer te laten in de ondergrond, is namelijk van het type Koepe. In plaats van een kabel waaraan de liftkooi hing op te rollen op een haspel, was bij het Koepesysteem geen sprake meer van een haspel. 

Hoe ging het transport dan wel in zijn werk? Aan elk uiteinde van de kabel werd een liftkooi opgehangen waardoor beide kooien een tegenwicht vormden bij het ophalen of neerlaten ervan.

Koepeschijf

Het systeem was vernoemd naar de Duitse mijningenieur Carl Friedrich Koepe die in 1877 het nieuwe transportsysteem uitdokterde voor de liftkooien in de Duitse Zeche Hannover.

Koepes vondst verspreidde zich als een lopend vuurtje over de toenmalige mijnregio's. In 1938 werden de ophaalmachines van de Limburgse mijn van Zolder al vervangen door het systeem Koepe.

De Waalse primeur was in 1957 voor de Charbonnages de l'Espérance et Bonne-Fortune, een Luikse steenkoolmijn die twintig jaar later volledig met de grond werd gelijk gemaakt. Elders bleef het systeem wel bewaard zoals in Zolder, Blegny-Mine en een handvol leegstaande ophaalgebouwen. 

Houten kabelgeleiders

In het geval van de afgebeelde machine werden de vier kabels waaraan de kooien hingen, in beweging gebracht door de zogenoemde Koepeschijf. 

Om te verhinderen dat de stalen kabels geen tractie kregen wanneer de schijf begon te draaien - of erger: niet afremden - werden de kabels over houten geleiders gelegd. Door de enorme krachten die de kabels uitoefenden op het hout, moesten de geleiders maandelijks vervangen worden. 

Kabelschijf

De kabelschijf op de foto's had een diameter van vier meter en bewoog de liftkooien op en neer met behulp van vier kabels. De machine werd gebouwd door het Duitse GHH (Gutehoffnungshuette). De liftkooi zelf bestond uit zes verdiepingen. 

Het systeem Koepe werd na de Tweede Wereldoorlog overal de norm. De vondst van Koepe maakte het namelijk mogelijk om zwaardere lasten uit grotere dieptes naar boven te halen. De kabels zelf waren minder gevoelig voor slijtage terwijl de (intussen elektrische) motor die het systeem aandreef minder kracht vereiste.

Vervallen patent

Toch duurde het even vooraleer iedereen de voordelen ervan inzag. Koepes eigen bazen zagen amper de meerwaarde in van zijn vondst en lieten zelfs zijn patent vervallen. Koepe zelf kreeg bij leven dus nooit de erkenning die hij verdiende.